tag:blogger.com,1999:blog-56757621473601539172024-03-13T11:18:20.916+01:00zen als leefwijze blog‘Je bent een voorlopige uiting van iets wat je nooit kunt bevatten’<p>
Maarten Houtman</p>
taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.comBlogger64125tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-74437899780002630822024-03-09T17:08:00.020+01:002024-03-09T19:30:59.043+01:00<p><span style="font-size: large;"><span style="background-color: #d9ead3;"></span> <span style="color: red;"><i>Toespraak van de maand</i></span></span> <span style="color: #38761d;">- <span><i>maart 2024</i></span></span><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjV18vRPUOYELLjwgE1roLlQPbt-6V_6wz7-bY0Ld5lk_sQy3467Ojr7QVc_1BeOs4RKPs91S0gPacNZcmELiSFfZa5AbTVj6uxL5CWDc4SHrspel2V8lE7kyyzf7TNAp7pFUvixK_yegqxjkBeDz4z1jUweShv0DJKS3clybn1MWvQhl3QNxjLy2MBp99S/s1020/Midden-in-de-dans....jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1020" data-original-width="660" height="747" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjV18vRPUOYELLjwgE1roLlQPbt-6V_6wz7-bY0Ld5lk_sQy3467Ojr7QVc_1BeOs4RKPs91S0gPacNZcmELiSFfZa5AbTVj6uxL5CWDc4SHrspel2V8lE7kyyzf7TNAp7pFUvixK_yegqxjkBeDz4z1jUweShv0DJKS3clybn1MWvQhl3QNxjLy2MBp99S/w486-h747/Midden-in-de-dans....jpg" width="486" /> </a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">Hanna Mobach, Bladversiering uit ‘<a href="https://taozen.nl/2024/maartens-laatste-toespraken/" target="_blank">Tao-zen, de weg van niet-dwang</a></span><a href="https://taozen.nl/?s=de+weg+van+niet">'</a> <br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> Maartens laatste toespraken omvatten eigenlijk alles wat wij al die jaren bij hem konden beluisteren. Zijn woorden hebben de zachtheid van een mens die geen enkele eis stelt aan het leven, ook niet aan jou – waardoor ze heel gemakkelijk bij je binnenkomen, als de fluistering van een geliefde. Hij spreekt vanuit zijn persoonlijke ervaring, vanuit zijn bewogenheid met ons en vanuit een leven lang mediteren – “een zeepbel,” zei hij, ons shockerend. Maar de volgende dag legt hij het gelukkig uit</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">zie: <i><a href="https://taozen.nl/onvoorwaardelijke-liefde/" target="_blank"><span style="background-color: #fff2cc; color: red;"><span style="font-size: medium;">onvoorwaardelijke-liefd</span></span><span style="background-color: #fff2cc; color: red;"><span style="font-size: medium;">e</span></span></a></i>, Mennorode, zaterdagmorgen 26 augustus 2006<br /></div><br /><p><br /></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-79392395938188571972024-03-01T19:36:00.000+01:002024-03-01T19:36:43.043+01:00<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6sx7Blufe_zx8LWu0sW89r0JRb1RS7sGk5qD3l4CfXXt8fyQVwfB81eoaUsTsy8B3lxx-spiWUyMKtSR-kv8hQwzhf5ZQYYh6zg7f2gqE-cNxIvnz_q4du7ww9cjJmw0habI0CjEDJZuwYVkQnTDaD891AF88XiC4vU7zfiJXZ1UVo3-uQaVwTVt5stB2/s2272/2005-08-04%20A'dam-Schellingwoude-rest%20De%20Kievit%20-%20Hanna%20M.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1704" data-original-width="2272" height="307" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6sx7Blufe_zx8LWu0sW89r0JRb1RS7sGk5qD3l4CfXXt8fyQVwfB81eoaUsTsy8B3lxx-spiWUyMKtSR-kv8hQwzhf5ZQYYh6zg7f2gqE-cNxIvnz_q4du7ww9cjJmw0habI0CjEDJZuwYVkQnTDaD891AF88XiC4vU7zfiJXZ1UVo3-uQaVwTVt5stB2/w410-h307/2005-08-04%20A'dam-Schellingwoude-rest%20De%20Kievit%20-%20Hanna%20M.JPG" width="410" /></a><span style="font-family: times; font-size: xx-small;"><span> </span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: times; font-size: xx-small;"><span>Hanna op het terras van café-restaurant De Kievit aan de Schellingwouderdijk in Amsterdam</span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: times; font-size: xx-small;"><span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span>op 4 augustus 2005 (foto: Rien Heukelom) </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span></span><br /></div><p></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: xx-small;"> </span><span style="font-size: large;">In memoriam Hanna Mobach 1934-2024<span style="font-size: medium;"><br /><br /></span></span><span style="font-size: small;">In de vroege ochtend van 28 februari jl. is Maartens weduwe Hanna in haar slaap overleden. Hanna groeide op in het familiebedrijf Mobach te Utrecht, dat keramische werken maakte en verkocht. Van hieruit ontwikkelde zij zich tot keramisch beeldhouwer. Ze kreeg van verschillende gemeenten en instellingen opdrachten voor beeldhouwwerken.</span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: small;"> In 1975 leerde Hanna Maarten kennen. Ze illustreerde twee van zijn boeken en haar werk siert al jaren beide websites die aan het werk van Maarten gewijd zijn. Maarten en Hanna woonden bijna 35 jaar in een flat in de Molenwijk te Amsterdam. Naast beeldhouwer was Hanna ook een begenadigd tekenaar, bedreven in het gebruik van verschillende tekenmaterialen. Heel wat leerlingen van Maarten hebben thuis werk van haar aan de muur hangen.</span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLDMfX5hCcY7spgYnq0fBcO-P51KTUNGCYquXoz6WnO1QrfOS0HiY2LMpV1lZCf3keUKYOyiacEzKjtwKhH563laELdgR16lXumc0fSQWkAoekb6mhsa6oHZ4vqWH5KezAx9EwFybs1vhfcmm1f5-H19zAiXJvUNCpxdt58wwbna3I6egnPmi2xBj4caqj/s579/Vogel%20met%20elzenkatjesL.tif" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="567" data-original-width="579" height="313" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLDMfX5hCcY7spgYnq0fBcO-P51KTUNGCYquXoz6WnO1QrfOS0HiY2LMpV1lZCf3keUKYOyiacEzKjtwKhH563laELdgR16lXumc0fSQWkAoekb6mhsa6oHZ4vqWH5KezAx9EwFybs1vhfcmm1f5-H19zAiXJvUNCpxdt58wwbna3I6egnPmi2xBj4caqj/s320/Vogel%20met%20elzenkatjesL.tif" width="320" /></a></div><p></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: xx-small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: xx-small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: xx-small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: xx-small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: small;"> Hanna Mobach: <i>Elzenkatjes</i> (1985)</span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: x-small;"> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-size: x-small;"> </span><span style="font-size: small;">Het bestuur van de stichting Zen als leefwijze</span></span></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-58053789745265300582023-04-24T19:47:00.059+02:002023-04-24T21:20:21.781+02:00De rol van de zenmeester<p>Vorige maand heeft Simon (zie 7 maart 2023) gesproken Over het nu. In het gesprek dat daarna volgde, viel op een gegeven moment de naam van <a href="https://eckharttolle.com/" target="_blank">Eckhart Tolle</a>. Op zich niet heel vreemd want Tolle is vooral bekend geworden door zijn boek ‘De kracht van het Nu’. Tijdens de afsluitende zit na de lichaamsoefening die middag kwam de vraag in mij op: wat is nu precies de rol of functie van een zenmeester zoals Eckhart Tolle, Maarten Houtman of bv Krishnamurti? Zij zijn natuurlijk inspirator door hun aanwezigheid en woorden, maar brengen ze je simpel gesteld ook dichter bij het Nu - of in andere woorden: gebeurt er iets door hun aanwezigheid en zo ja, wat dan?<br /><br />In het eerste deel wil ik daar wat meer op ingaan, in het tweede deel ga ik in op wat onder ander Maarten daar erover gezegd heeft, de rol van de ‘meester’.<br /><br />Ik heb daar wel vaker over nagedacht, de rol van een zenmeester of leraar. Ook omdat wij, de groep zoals we hier zitten, in spirituele zin geen fysiek aanwezige leider of leraar hebben. Ik heb het eerder al wel een anarchistische zengroep genoemd. Meestal staan zengroepen onder leiding van een leider leraar, of een gevorderde beoefenaar. <br />Zo kwam ik in de jaren negentig regelmatig op de woensdagavonden in het kanzeon aan de Krayenhofstraat. Die avonden stonden onder leiding van Henk Galenkamp en Jeanette Schut, en een aantal malen per seizoen was Maarten het eerste deel van de avond aanwezig. Hij sprak dan na het zitten tot de groep, op de voor hem zo kenmerkende, onnavolgbare wijze. Een betoog waarvan ik altijd dacht: dat moet ik onthouden, zo logisch en eenvoudig als hij ongrijpbare zaken uiteen kon zetten. Dat onthouden bleek overigens nooit mogelijk, maar gelukkig is veel van hem bewaard gebleven en kunnen we dat nu eenvoudig beluisteren. <br /><br />Ik vraag me af (en ik zeg er direct bij dat ik het antwoord niet weet) wat er gebeurt bij het luisteren naar of het lezen van teksten van in dit geval Maarten Houtman, maar ook van bv Eckhart Tolle. Zijn boek '<a href="https://eckharttolle.com/practicing-the-power-of-now-excerpt/" target="_blank">De kracht van het Nu</a>' heb ik meerdere keren gelezen, recentelijk ben ik er weer in begonnen en ik las in de inleiding dat volgens Tolle het boek op twee niveaus doorwerkt.<br /><br />Op het ene niveau gaat het, kort samengevat, om waar wij als mensen steeds de fout ingaan: over de aard van het menselijke onbewuste, hoe dat met ons ego doorwerkt in ons gedrag, en hoe dat leidt tot conflicten in relaties tot aan oorlogvoering aan toe. <br /><br />Op het andere niveau vertelt hij over een diepgaande verandering van het menselijk bewustzijn in het algemeen en over:</p><p style="margin-left: 40px; text-align: left;">'<i>hoe je je kunt bevrijden van de slavernij van het denken en hoe je deze toestand van verlichting </i><i>kunt bereiken en in het dagelijkse leven kunt laten voortduren’.</i></p><p style="margin-left: 40px; text-align: left;"><i>Op dit niveau van het boek zijn de woorden niet altijd bedoeld om informatie over te brengen, </i><i>maar ze hebben de functie je onder het lezen in deze nieuwe bewustzijnstoestand te brengen. </i><i>Steeds weer probeer ik je mee te nemen naar die tijdloze toestand van intens bewuste </i><i>aanwezigheid in het Nu om je een voorproefje van de verlichting te geven.</i>'<br /></p><p>Tolle claimt nogal wat, maar ik heb gemerkt dat het lezen wel degelijk wat met je doet. Het gevoel kan vergelijkbaar zijn met een meditatie, een gevoel van ‘gevestigd zijn’. Hetzelfde heb ik ervaren met het kijken naar dvd’s van Tolle, waarop hij voor een zaal met luisteraars praat. Het dóet wat met je - en dat gevoel is niet direct weg als je het scherm uitzet, het werkt langer door.<br /><br />Misschien moet ik het niet doen, maar ik vraag me dan toch af wat er precies gebeurd en vooral hoe dat gebeurt. Simpel in woorden uitgedrukt - voor zover dat mogelijk is - denk ik dat er een energie wordt overgedragen. Bij aanwezigheid in een zaal kan ik me dat nog voorstellen, maar het bijzondere vind ik dat dat dus kennelijk ook gebeurt via een boek of digitaal beeld. Het is overigens niet zo dat een gevoel of een resultaat van luisteren of lezen op bestelling opkomt; ik heb gemerkt dat ook hierbij verwachtingen funest zijn. Onbevangenheid blijft kennelijk een voorwaarde.<br /><br />Het hebben van een leider is overigens niet iets wat me direct aanspreekt. Vorige keer heb ik al verteld dat ik ooit, in de jaren 70, begonnen ben met Transcendente Meditatie, maar op de bijeenkomsten waar video opnames van Maharishi Mahesh Yogi werden afgespeeld ben ik nooit geweest. Het voelde voor mij toen te veel als een sekte en dat stond me tegen. Bij Maarten en taozen heb ik dat gevoel nooit gehad. <br /><br />Over <a href="https://www.jkrishnamurti.org/about-dissolution-speech" target="_blank">de verhouding zenmeester en leerling</a> ben ik met name bij Krishnamurti duidelijke teksten tegengekomen. In 1929 heeft hij in een korte, maar krachtige verklaring (minder dan een A4-tje) zijn inzichten uiteengezet. Hij begint als volgt:<br /></p><p style="margin-left: 40px; text-align: left;">‘<i>De waarheid is een land zonder wegen erheen’. Ze is niet te bereiken via een organisatie, een </i><i>geloof, een dogma, een priester of een ritueel, door filosofische kennis of psychologische </i><i>methoden. We moeten haar vinden in de spiegel van onze betrekkingen tot alles om ons heen, </i><i>door de inhoud van ons bewustzijn te begrijpen, door waar te nemen, en niet door</i><i><span> verstandelijke </span></i><i>analyse of diepgaand zelfonderzoek.</i>’</p><p>Het vervolg van deze tekst is zeker ook de moeite waard, maar voor nu minder relevant. In zijn talloze toespraken keert<a href="https://www.jkrishnamurti.org/" target="_blank"> Krishnamurti</a> telkens naar dit thema terug. Bijvoorbeeld:<br /></p><p style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span>'</span><i>I refuse to be your guru. Followers destroy the guru, and the guru destroys the followers</i> (<a href="https://www.jkrishnamurti.org/content/you-have-only-got-life" target="_blank">public discussion 3</a> in Madras (Chennai), 3 January 1978). <br /></p><p>Van Maarten vond ik volgende tekst over de leraar of zenmeester. Deze komt uit zijn boek Zennotities onderweg, hoofdstuk 10. Het heet: <a href="https://www.maartenhoutman.nl/teksten/online-bladeren/zen-notities-onderweg/het-struikelblok-van-de-autoriteit/" target="_blank">Het struikelblok van de autoriteit</a>. Halverwege, komt hij tot zijn volgende aanbeveling: </p><p style="margin-left: 40px; text-align: left;">'<i>Geloof niet, maar kijk voor jezelf. Probeer het, ga je eigen weg.</i>’<br /></p><p>En dat is wat we hier gezamenlijk doen, 1 x in de maand zonder leraar, maar wel met een leidraad, als bron van inspiratie. Maarten Houtman vormt zo’n bron omdat we hem in meer of mindere mate van nabij hebben meegemaakt, maar hij vertelt dezelfde universele waarheid als Krishnamurti, Tolle en ook anderen, maar zelf beperk ik me als het gaat om het lezen of bestuderen van die anderen.</p><p>Soms denk ik dat het wel prettig zou zijn om er ook op de zaterdag af en toe een leraar bij te hebben, juist omdat zo iemand meer kan overbrengen dan woorden alleen. Maar zo is de opzet eenmaal niet en zo is het ook goed.</p><p>Ik kom hier graag, het houdt mij betrokken bij de zoektocht, de praktijk van het mediteren. Ik doe inspiratie op door wat andere vertellen en blijf me zo bezighouden met het onderwerp. Niet dat ik er anders mee zou stoppen, maar het is een vorm van lichte dwang die voor mij goed is.</p><div style="text-align: left;">Dit was de inleiding van <b>Lucas Boswijk</b> <br /></div><div style="text-align: left;">die leidde tot het gesprek tijdens de tao-zenbijeenkomst</div><div style="text-align: left;">van 1 april 2023 in het Zencentrum van Amsterdam</div><p></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-81449244753659913472023-03-26T20:07:00.005+02:002023-04-24T21:07:48.755+02:00Wie ben ik?<p> </p><div style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; margin: 0cm;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinDXY93Kdbj1XGlrVXutPW3d4vBceQsE0hUEqXqoiI0WdTL2Xrcs_vzEfNWsnZmOl-l2EHAw_CJPnPPRCLAKMvPENBC289ub_tyANqHpv0A7dTXTvcrBr4nf_EcxXjyXT0XuchmeduU72A-5GKuaVd5VKsOPlO7MGoqjTi1DUK3sOz2sknJtppDrFVmw/s1600/Doornburgh%202.JPG" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="377" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinDXY93Kdbj1XGlrVXutPW3d4vBceQsE0hUEqXqoiI0WdTL2Xrcs_vzEfNWsnZmOl-l2EHAw_CJPnPPRCLAKMvPENBC289ub_tyANqHpv0A7dTXTvcrBr4nf_EcxXjyXT0XuchmeduU72A-5GKuaVd5VKsOPlO7MGoqjTi1DUK3sOz2sknJtppDrFVmw/w502-h377/Doornburgh%202.JPG" width="502" /></a><span class="s1"><b><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 18pt;"> </span></b></span><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 13pt;">Een pauze-wandeling tijdens een meditatiesessie. Ik probeer te lopen zoals ik geleerd heb: voeten stevig op de grond, aandacht bij elke stap, aandacht ook bij de voeten. Ik loop als een zombie, vanuit mijn hoofd, vanuit de regels die ik denk geleerd te hebben. Ik ben mezelf volledig kwijt. Ik zie de bomen, het gras, de vijver en probeer ze helemaal waar te nemen. Wat ik waarneem is het plan in mijn hoofd. Ik voel me doodongelukkig en ben blij als de pauze voorbij is.</span><span class="s2"><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 13pt;"> </span></span></div><div style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; margin: 0cm;"><span class="s2"><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 13pt;"> </span></span></div><div style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; margin: 0cm;"><span class="s2"><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 13pt;">Vannacht komt deze herinnering boven, dat moment - 30 jaar geleden. En met de herinnering de behoefte om mezelf te verkennen in alle aangeslibde lagen die er nog steeds zijn met de vraag: wie draagt deze lagen. Wie was die doodongelukkige vrouw en wat verhindert me nu nog steeds om die enig mogelijke vraag te stellen: wie ben ik?</span></span></div><div style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; margin: 0cm;"><span class="s2"><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 13pt;"> </span></span></div><div style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; margin: 0cm;"><span class="s2"><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 13pt;">Klaaske Fokkens</span></span></div><div style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; margin: 0cm;"><span class="s2"><span style="color: #222222; font-family: UICTFontTextStyleBody, serif; font-size: 13pt;"> </span></span></div><div style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; margin: 0cm;"><span style="font-size: small;"><span class="s2"><span style="font-family: UICTFontTextStyleBody, serif;">Vanaf 1989 vonden de weekendsessies o.l.v. Maarten Houtman bijna allemaal in de Emmaus Priorij te Maarssen plaats, gelegen in een prachtig park met majestueuze bomen. De overnachtingen waren in het 18e-eeuwse landhuis De Doornburgh. Vlak na de sluiting van de Priorij in 2016 maakte <b>Ingrid Bakker</b> deze foto van De Doornburgh</span></span><span class="s2"><span style="font-family: UICTFontTextStyleBody, serif;"><br /></span></span></span></div><p></p><p></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-61799339628232232742023-03-25T19:49:00.009+01:002023-04-24T21:09:24.641+02:00"Boeddha Amitabha.."<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name"><br /></h3>
<div class="post-header">
<div class="post-header-line-1"></div>
</div>
<p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwNKgN0aX36CPZoFGAwdUYC2BeO5CWtQ1gGWBv5fO8FSJxxx8Eq2mKdGUQWVmmARGEpC4nhhdyhuECYhDHB__XnneSZ3CUfAeaM8ZDJbq0vIGk5dGVyqxFzkl70CZPK8nqsDoQfC8XIIUZ7-08ZUOvNLnWGQeF5d54olaupMUUG4ei4cHBT8UNfv_Hwg/s1024/Steppen.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="769" data-original-width="1024" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwNKgN0aX36CPZoFGAwdUYC2BeO5CWtQ1gGWBv5fO8FSJxxx8Eq2mKdGUQWVmmARGEpC4nhhdyhuECYhDHB__XnneSZ3CUfAeaM8ZDJbq0vIGk5dGVyqxFzkl70CZPK8nqsDoQfC8XIIUZ7-08ZUOvNLnWGQeF5d54olaupMUUG4ei4cHBT8UNfv_Hwg/w400-h300/Steppen.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">De eindeloze vlakten van <i>Choiri-sume</i> in Mongolië – zie: <i><a href="https://shakingzen.nl/weg-van-de-trance-siberie-express/" target="_blank">Weg van de Trance-Siberië Express…</a></i></td></tr></tbody></table><br />Toen
ik een jaartje of wat bij Maarten Houtman gezeten had, kwam ik in een
coffeeshop aan de Nieuwmarkt Marina tegen, een vrouw die ik een keer bij
meditatie had meegemaakt. Toen ze me zag, vroeg ze me op een wat
cynische toon “of ik nog steeds aan de pogingen van de heer Houtman
deelnam...”<br />Dat schudde me even flink door elkaar... Alsof dat
meditatie gebeuren iets was wat buiten mij om ging, alsof ik een
'volgeling' was die het zich liet aanleunen. Of erger nog: alsof Maarten
zieltjes probeerde te winnen... Dat woord 'pogingen' sneed ook door
mijn ziel – als iemand je met zoveel liefde bij de hand neemt, dan noem
je dat toch geen 'poging'... Om maar te zwijgen over haar ‘mijnheer
Houtman’.<p></p>
<p>Vanochtend, veertig jaar later, viel me in dat de dagelijkse
'meditatie' op mijn matje – een plek die ik heilig, waar ik het liefst
de hele dag in de buurt van wil zijn – inderdaad een niet ophoudende
reeks van <i>pogingen</i> is. Pogingen om in de buurt te komen van
iets waarvan ik een licht vermoeden heb – in de wetenschap dat een diepe
adem, een rustig hoofd en een ontspannen houding daar dan bij horen.<br />Wat
me ook inviel, is dat ik daarbij drijf op een verre herinnering aan een
verloren paradijs – die mijn onrust ten aanzien van mijn huidige leven
voedt... <br /></p>
<p>In <a href="https://shakingzen.nl/2021/de-overtocht-naar-fudaraku/" target="_blank"><i>D</i><i>e overtocht naar Fudaraku</i></a><i> </i>heb
ik ooit beschreven, hoe Japanse Amitabha monniken zich in een sloep de
zee op lieten drijven, meegevoerd door de stroom, terwijl ze opgesloten
zaten in een dichtgespijkerde houten kist ... dat deden ze in het volle
vertrouwen, dat ze zo de eilanden van het Westelijk Paradijs zouden
bereiken – een heel leven samengebald in één moment, in één recitatie:
'Boeddha Amitabha, Boeddha Amitabha, Boeddha Amida,' aan een ketting van
woorden stegen ze op naar het Paradijs.</p>
<blockquote style="border: medium none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;">Wil je weg uit het gewone leven –<div>het gewone leven, met zijn zorgen,</div><div>zijn moeite, zijn ergernissen, zijn</div><div>korte momenten van voldoening.</div><div>Wil je daaruit weg?</div><div>En mediteer je</div><div>om daaruit weg te komen?</div><div>Of ervaar je dat meditatie</div><div>een uiterste concentratie is</div><div>op wat je bent –</div><div>niet gisteren, niet morgen, nú.</div><div>En kun je daarbij blijven?</div><div>Of ga je toch weer weg?</div><div>Als je voortdurend aarzelt:</div><div>wil ik dit, wil ik dat, neem ik</div><div>een boontje meer of minder,</div><div>weet dan dat liefde</div><div>de maat is van alle dingen.</div></blockquote><p>Ondanks
de gruwelijke ondertoon, ontroerde het verhaal van de overtocht naar
Fudaraku me toen ik het las ... blindelings en vol vertrouwen op weg
naar het paradijs...<br />Maar vandaag kwam juist het beeld van een <i>verloren</i> paradijs in me op, een wereld die ik ooit gekend moet hebben:<br />“Je
maakt nu de oudste reis van de wereld, binnendoor, terug in de tijd,
naar waar het begon toen je op aarde kwam en nog niets wist, maar wel
alles wilde leren kennen, op je gemak, zoveel als prettig voor je was.”<br /><small>Uit: Maarten Houtman, <i><a href="https://www.maartenhoutman.nl/aanwijzingen/" rel="noreferrer noopener" target="_blank">Adem- en energie-oefening</a></i></small></p>
<p>Je gewoontenjasje glijdt van je af, het begin van een nieuwe dag.<br /><br /></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhzibhAbGgj6LbC8Q_j_PDrMFRQ_s6FujY-bY4AakyB-HaJFyHhSMWynlFImGy3gUH4jlrNZWY7iLJ4vdQMWevL_cE8_4UxXJVu7_9yKZ8DVKiQNIa2_I31UkZlCwyRmTRipMBGwEDFztnmbJwFUgTzz_CVVGhPj3YSqwjvl1Q8KkElFdUtx_rDogbDA/s1024/Amitabha.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="769" data-original-width="1024" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhzibhAbGgj6LbC8Q_j_PDrMFRQ_s6FujY-bY4AakyB-HaJFyHhSMWynlFImGy3gUH4jlrNZWY7iLJ4vdQMWevL_cE8_4UxXJVu7_9yKZ8DVKiQNIa2_I31UkZlCwyRmTRipMBGwEDFztnmbJwFUgTzz_CVVGhPj3YSqwjvl1Q8KkElFdUtx_rDogbDA/w400-h300/Amitabha.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><p class="p1" style="-webkit-text-stroke-color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; text-align: start;"><span class="s1" style="font-kerning: none;">Op een verlaten plaats, <i>Baga Gazriin Chuuluu </i>geheten, leefden ooit twee monniken, op zoek naar de stilte.</span></p></td></tr></tbody></table><p></p><p style="text-align: left;">Dat telkens maar proberen is dus niet zo gek. Ieder van ons heeft immers <i>voorkennis</i>. Het is een wereld die altijd al voor ons klaarlag, we hoeven nergens naartoe...</p><p></p><div style="text-align: left;">En
als ik er goed over nadenk, lag het woord ‘proberen’ bij Maarten voor
in de mond ... al die sessies waarin hij het met ons opnieuw probeerde,
en probeerde, en probeerde... </div><div style="text-align: left;"><br /></div><div style="text-align: left;">Hein Zeillemaker<br /></div><p></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-39290216180521398462023-03-07T16:31:00.036+01:002023-04-24T21:01:18.560+02:00Over het nuHet <i>nu</i>, daar heb ik de laatste maanden nogal vaak over nagedacht en ik vind het leuk om wat van die gedachten te delen. Even vooraf: ik bedoel niet het <i>nu</i> van "de winters zijn nu veel warmer dan vroeger", niet het <i>nu</i> in de betekenis van 'tegenwoordig'. Ik bedoel het <i>nu</i> van het 'hier en nu'. Van terwijl ik dit zeg. Dat is volgens mij het <i>nu</i> waarover het in zen gaat, en het is iets heel wonderlijks. Hoe langer je erover nadenkt, hoe wonderlijker het wordt.<p><br /><b>Hoofdpijn</b><br />Toen ik in de jaren 80 van de vorige eeuw bij Maarten kwam mediteren, eenmaal per maand in het klooster van Maarssen, deed ik enorm mijn best. Een jaar of twee later haakte ik af. De reden was dat ik letterlijk hoofdpijn kreeg van het mediteren. <br />Hoe kwam dat? Vooral, begreep ik achteraf, omdat ik enorm mijn best deed om in het 'hier en nu' te zijn. Dat <i>hier</i> lukte nog wel een beetje, geloof ik. Maar het <i>nu</i> liet zich om de een of andere reden niet grijpen, hoe ik ook mijn best deed. Inmiddels denk ik: geen wonder. Want het is principieel ongrijpbaar. <br /><br />Wat is het eigenlijk, dat <i>nu</i>? Ik was zelf geneigd om het te zien als een minimale tijdseenheid. Maar als je daarover doordenkt, kom je in conflict met de logica.<br />Stel even dat het een minimale tijdseenheid zou zijn, dan ligt die kennelijk tussen het verleden en de toekomst. Van het verleden weten we dat het er niet meer is, en van de toekomst weten we dat die er nog niet is. Het is net sinterklaas en zwartepiet (excuus voor de benaming): allebei bestaan ze niet. We praten dus over een tijdseenheid die aan de ene kant begrensd wordt door niets en aan de andere kant ook door niets. Dat is een logische onmogelijkheid, zo’n tijdseenheid kan zelf ook niet bestaan.<br /><br /><b>Denkbeeldig snijpunt</b><br />Inmiddels denk ik dat het <i>nu</i> geen tijdseenheid is, maar iets anders. Enerzijds kun je het zien als een denkbeeldig snijpunt tussen heden en verleden. Zoals tijdstippen ook denkbeeldige snijpunten zijn: het is nooit precies 11 uur. Want hoelang zou dat <i>11 uur</i> moeten duren? Een seconde? Een fractie van een seconde? En hoe lang is die fractie dan?<br />In werkelijkheid glijdt de wijzer van de klok lángs de 11, zonder er ook maar een ogenblik op stil te blijven staan. (Je had vroeger stationsklokken waarbij dat wel gebeurde, maar die begrepen het niet.) Onze klokken zijn in essentie schaalmodellen van de aarde die, beschenen door de zon, om z'n as draait. En dat is een continu proces, geen opeenvolging van superkorte stilstanden. Beweging is per definitie geen opeenvolging van stilstanden.<br />En zoals je het tijdstip van 11 uur dus niet kan fixeren om het eens goed te bekijken, zo kun je ook het <i>nu</i> niet fixeren. Want dat was natuurlijk wat ik vroeger bij Maarten zat te proberen. Je bewustzijn verandert continu, alles wat je waarneemt verandert continu en de relatie tussen die twee verandert ook continu. In die zin is alles letterlijk ieder ogenblik nieuw. Het is één voortdurend proces. En die stroom kun je niet met je hoofd, door concentratie stilzetten. Hoe geweldig je je best ook doet.<br /><br />Goed, dat nu mag dan enerzijds een denkbeeldig snijpunt zijn, tegelijk is het volgens mij nog iets anders. Wat we eigenlijk bedoelen als we zeggen dat iets nu gebeurt, is denk ik dat het zich toont in onze actuele, levende ervaring. Die actuele ervaring is er voor ieder van ons altijd. Het nu van ieder van ons duurt geen fractie van een seconde, maar ons hele bewuste leven lang. Preciés ons hele bewuste leven lang.<br /><br /><b>Nu-bubbel</b><br />Een klein uitstapje: wat ik zelf fascinerend vind is dat het <i>nu</i> ook in natuur- wetenschappelijke zin onlosmakelijk gebonden is aan de persoon, aan het subject. Even onlosmakelijk als het <i>hier</i>. Mijn nu-bubbel valt niet volledig samen met jouw nu-bubbel. Maar omdat het verschil verwaarloosbaar klein is zolang je relatief dicht bij elkaar bent - en uit kosmisch oogpunt zijn alle aardbewoners relatief dicht bij elkaar - merken we dat niet op. <br />Het gaat pas een rol spelen als je wél heel ver, bijvoorbeeld lichtjaren van elkaar verwijderd bent. Volgens de hedendaagse natuurwetenschap is de vraag 'Hoe is het <i>nu</i> op planeet x in zonnestelsel y?' zinloos. Even zinloos als de vraag 'Hoe is het <i>hier</i> op planeet x in zonnestelsel y?'<br /><br />Dat even terzijde, het illustreert ten overvloede dat het nu iets nogal onbegrijpelijks is. Maar wat we voor 100 procent zeker weten is: al ga je op je kop staan, je blijft in je eigen <i>nu</i>, zoals je ook altijd in je eigen <i>hier</i> bent. Daar kun je niet uitvallen. Dus het is verspilde moeite om er je best voor te gaan doen, dat kan alleen maar leiden tot kortsluiting in je hersenen. Tot hoofdpijn.<b> </b></p><div style="text-align: left;"><b>Zichzelf zijn </b> </div><div style="text-align: left;">Een andere vraag is natuurlijk, en dat is denk ik waar het in Zen om draait: hoe stá ik in dat nu? Mag de werkelijkheid die zich toont in mijn levende ervaring zichzelf zijn? Of schuiven er regelmatig vervormende schermen voor? Schermen die te maken hebben met mijn ervaringen in het verleden, met mijn humeur, mijn fantasieën, mijn veronderstelde belangen, mijn angsten, noem maar op. Mijn eigen ervaring is dat je lichamelijke reacties dat vaak al verraden. Je ademhaling, je spierspanning. In elk geval, het overkomt ons natuurlijk allemaal en steeds weer. Daar zijn we mensen voor. </div><p>Als we in Zen zeggen: blijf in het nu, dan gaat het denk ik over die schermen. Over opletten, over aandachtig zijn. Of zoals Etty Hillesum het prachtig zegt: 'met heel je hart aanwezig zijn'. Met heel je hart aanwezig zijn en probéren op te merken als er weer zo’n scherm tussen jou en de werkelijkheid geschoven is dat niet relevant is. De enige manier om dat 'met heel je hart aanwezig zijn' echt te oefenen is, denk ik, met heel je hart aanwezig te zijn. Je kunt het alleen maar oefenen door het te dóen, dat is wat mij betreft ook precies waar we hier voor bijeenkomen. <br /></p><div style="text-align: left;"><b>Optimisme </b></div><div style="text-align: left;">En we weten het allemaal, dat heeft Maarten er goed ingestampt: áls je weer zo´n scherm opmerkt, probeer het dan niet weg te drukken. Want dat werkt waarschijnlijk averechts. Maar naarmate je vaker oplettend, vaker aanwezig bent, mag je er wel op rekenen dat die irrelevante schermen geleidelijk minder vaak opduiken. Of iets van hun kracht gaan verliezen. Dat echt-aanwezig-zijn kan de kwaliteit en de intensiteit van jouw <i>nu</i>, van je levende ervaring, veranderen. Op zo’n manier dat je jezelf én je actuele omgeving meer recht gaat doen, en dat je je soms gedragen kunt voelen door iets wat jouw ikje verre overstijgt. </div><p>Dat is het optimisme van Zen, en daar geloof ik sterk in.<br /><br /></p><div style="text-align: left;">Dit was de inleiding van <b>Simon Knepper</b> </div><div style="text-align: left;">die leidde tot het gesprek tijdens de tao-zenbijeenkomst</div><div style="text-align: left;">van 4 maart 2023 in het Zencentrum van Amsterdam</div>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-79237861543500366802023-02-12T17:58:00.005+01:002023-04-24T21:10:44.692+02:00Wie je bent als je je rol aflegt<p><span style="font-family: times;">Tijdens de meest recente sessie van de tao-zengroep in Amsterdam, op zaterdag 4 februari jl., hield <i>Marian Hoek van Dijke</i> een inleiding over afscheid nemen van je identiteit. Onderstaand de tekst. <br /><br />Onlangs heb ik na 21 jaar mijn baan opgezegd: ik geef mezelf de ruimte om te ontdekken wat ik de komende jaren wil gaan doen. Het is een proces waarin ik bewust een rol afleg en kijk in welke ruimte ik me bevind. Ik heb daarbij veel aan het laatste boek van Liesbeth Woertman, <i>Wie ben ik als niemand kijkt</i> ¹). Zij schreef het naar aanleiding van de rolverandering die haar pensioen meebracht, maar ik vind haar gedachten veel breder toepasbaar. Zoekend voor deze inleiding stuitte ik ook op <i>een toespraak van</i> <i>Maarten Houtman</i> over dit thema, <i>uit 1987</i> in Eefde ²). Stukjes van Liesbeth Woertman en Maarten heb ik verbonden met mijn eigen vragen.<br /><br /><b>Verlies</b><br />Het afleggen van mijn rol roept gevoelens bij me op van zowel verlies als bevrijding. Ik verlies een zinvolle dagbesteding, structuur in mijn weken, een deel van mijn inkomen en van mijn autonomie, nu het UWV me taken geeft en berichten stuurt. En wat zeg ik wanneer ik me voorstel in nieuw gezelschap? Wie ben ik eigenlijk? Of vertel ik wie ik niet meer ben en bepaalt die stap nu mijn identiteit?<br /><br />Liesbeth Woertman ziet de mens als iemand-in-relatie-tot-een-ander. Of tot iets anders: werk bijvoorbeeld. Wie we zijn wordt pas zichtbaar in onze daden, in de moed om je met iedere handeling in het onbekende te begeven en iets nieuws te beginnen. Dat vraagt om je verdiepen in jezelf, los van de blikken en oordelen van anderen, en zoeken naar heling, naar integratie. "<i>Even thuiskomen bij jezelf</i>" noemt ze het, bijvoorbeeld door meditatie, om van daaruit de publieke ruimte weer opgefrist in te stappen. Vanuit een sterker idee van wie je zelf bent.<br /><br />Ook Maarten had het in Eefde over de relatie tussen jezelf en de buitenwereld.</span></p><p><span style="font-family: times;"><span><i>"Het gaat om dat vermogen om rustig, stil naar jezelf te luisteren. Dat vermogen zul je moeten ontwikkelen. En als je het een beetje ontwikkeld hebt, dan merk je dat je daarvoor veel alleen moet zijn. Want anders blijf je in het dolhuis zitten – de maatschappij is een dolhuis, dat is duidelijk. Dus je zult in die tijden die je aan jezelf hebt moeten oefenen in het luisteren naar jezelf, in het gadeslaan van jezelf, in het opmerken van jezelf. En dat betekent niet alleen dat je naar je eigen bewegingen kijkt, maar dat probeert bewust te worden van hoe je erváárt, hoe de dingen op je toekomen. En als ik dat zo zeg: hoe de dingen op je toekomen, dan denk ik dat jullie allemaal denken, ja, hoe die dingen zijn. Maar wat ik bedoel dat is hoe je merkt aan jezelf dat jij ingaat op die dingen die op je toekomen.</i></span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span><i>"Wij zijn gewend om alles wat ons overkomt altijd buiten ons te plaatsen, dat doen we altijd. En als we willen weten, dan is het ook iets buiten ons. Iemand die naar zichzelf luistert, die is niet meer uit op weten. Die is uit op ervaren. En ervaren is iets anders dan weten. Zoals inzicht iets anders is dan kennis. Kennis kun je overdragen, inzicht kun je alleen maar krijgen, doordat je de rust en de bescheidenheid hebt om het tot je te laten komen.</i>” ...... tot zover Maarten. </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span><b>Bevrijding</b><br />Ik ervaar ook bevrijding. Ik zit in mijn tijd en aandacht niet meer vast in het stramien van mijn werk, ik houd energie over voor andere activiteiten en er komt ruimte om serieus te dromen over een toekomst met andere rollen die beter passen bij mijn huidige leven en mijn huidige ik. </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span>Tegelijkertijd kom ik ook in die ruimte obstakels tegen. Zoals er een glazen plafond bestaat, blijk ik ook glazen hekjes in mijn ruimte te hebben gezet die mijn speelruimte beperken. Persoonlijke overtuigingen uit het verleden, overtuigingen van anderen over hoe snel ik weer werk zou moeten vinden, kinderangsten over buitengesloten worden - en zelfs het vertrouwen van anderen ‘dat het allemaal wel goed zal komen’. Ik struikel er zo nu en dan verschrikkelijk over.<br /><br />Liesbeth Woertman noemt de mens "<i>een proces in ontwikkeling</i>" en daarmee geen constante. Ze ziet het leven eerder als een spiraal dan als een rechte lijn: een voortdurend proces van groei en afbraak. En in onze levensloop signaleert ze in iedere fase een dynamiek van tegenstellingen. In de middelbare fase de tegenstelling van ontwikkeling versus stagnatie, in de ouderdom integriteit (het in elkaar puzzelen van alle stukjes van ons leven) versus wanhoop. Deze fase wordt idealiter gevolgd door die van wijsheid, de integratie met de samenleving, de natuur, het geheel. Ze noemt als ideaalbeeld een samenleving waarin alle stemmen gelijkwaardig kunnen klinken.<br /><br />Maarten zegt: “</span><i><span style="font-weight: 400;">We hebben natuurlijk, zoals we zijn, op <b>alles</b>
wat zich voordoet reacties. Natuurlijk, dat is zo. Maar ook die
reacties op te merken en ze vriendelijk terzijde te schuiven. Want ze
zijn uit de verleden tijd, ze zijn niet van nu. Ze zijn een reactie op
iets wat al niet meer bestaat. Dat is heel gek, maar zo is het. We leven
in reacties op dingen die er allang niet meer zijn. En waar het om gaat
is te antwoorden op wat er nu is. En dat kun je niet met die oude mens.
Die oude mens is getraind om te antwoorden op iets wat er niet meer is."</span></i></span></p><p><span style="font-family: times;">"...... <span> </span><span style="font-weight: 400;"><i>dat je steeds duidelijker gaat beseffen
dat het er om gaat naar jezelf te kunnen luisteren, jezelf op te merken.
Jezelf niet als een automatische aanwezigheid te aanvaarden, die nou
een keer zus en zo in elkaar zit. Maar de idee te hebben dat jij iets in
wording bent, dat jij dus kunt veranderen, dat jij misschien iets heel
anders bent dan je tot nu toe van jezelf hebt meegemaakt</i>."</span><br /><span>.........<br /></span><i><span style="font-weight: 400;">"Dat je langzamerhand de smaak, de geur,
de schoonheid leert ervaren van dat stille gewaarzijn van jezelf, wat
nooit alleen maar jezelf is, maar tevens altijd de wereld is. Als je
gewaar bent, dan ben je open, dan kan alles binnenkomen. En dan wordt
het ook duidelijk. Dan wordt het duidelijk dat jij in verband bent met,
dat jij een positie inneemt in een totaal. En dat jouw waarde is gelegen
in die speciale positie die jij inneemt in het geheel</span></i><span>”<br /><br /><b>Hoe dan</b><br />Maar hoe verken ik mijn ik zonder die vertrouwde rol? Hoe geef ik dat nieuwe ik liefdevol ruimte? En: is er eigenlijk wel een ik daarbinnen?<br /><br />Volgens Liesbeth Woertman gaat het meer om levendigheid dan om leeftijd. Om wijs te kunnen worden is het van belang om open te blijven staan en nieuwe gebieden in onszelf te verkennen. In een parafrase van Rilke: <i><b>Leef je vragen en wie weet glij je op een dag het antwoord binnen.</b></i><br /><br />Maarten geeft als advies: “</span><span style="font-weight: 400;"><i>Je zult je leven zo moeten inrichten dat
er tijd is, echt gewoon klokkentijd. Om hiermee bezig te zijn, om te
merken wat er in jezelf allemaal plaatsheeft. Want je moet zo ontzettend
veel verwerken, je krijgt zo ontzettend veel indrukken binnen en zoveel
meningen en zoveel sores, dat moet verwerkt worden</i>." </span><span><br /></span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span>"<i>Je kunt nooit inzicht krijgen door te grijpen. Je kunt het ook niet uit een boek krijgen of van een leraar krijgen. Inzicht groeit in jezelf. Door op een verstandige manier te leven, door jezelf in de gelegenheid stellen in een positie te komen waarin je op jezelf in kunt gaan. Zodat het jezelf gaandeweg duidelijk wordt hoe je in het leven staat. ...... En dat je dat belangrijk genoeg vindt om daar niks aan te doen. Er niet aan te corrigeren, niet aan te heisteren, niet aan te trekken, te duwen, niks… Door er alleen maar bij te blijven en het zich langzaamaan aan je te laten ontvouwen. ...... Want als <u>jij</u> de moed en de kracht hebt om erbij te zijn zonder er iets aan te doen, dan ontvouwt het zich. En daar gaat het om. Dat is een boek dat nog niet bestaat, een boek dat ‘jij’ heet. En dat jij ook alleen maar lezen kunt, niet een ander. </i>"</span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span style="font-weight: 400;">"<i>Dus je hebt geen model voor je. Je
hebt geen voorbeeld, je hebt geen aanwijzing, je hebt alleen je eigen
ervaring. En als je daar wijs mee omgaat, als je die ervaring zijn gang
laat gaan – niet halfweg of, nou ja, het is nog niet uitgesproken <u>of je bent er al mee bezig.</u> Dan is die ervaring verloren. Die ervaring kan alleen maar werken als jij hem toelaat, steeds meer.</i></span><span style="font-weight: 400;"><i> ...... En dat toelaten hangt samen met
ontspanning, hangt samen met ervan uitgaat dat het niet boosaardig is
wat je overkomt. Dat het iets heel natuurlijks is, iets wat de moeite
waard is. Het is niet iets vijandigs. Dat je die kramp loslaat, van ‘zal
ik er niet in verloren gaan, zal het me niet aanranden, zal ik niet…’
Afijn, vul maar in. ...... Zo zijn we gewoonlijk, hoor. Je beseft het misschien niet, maar zo zijn we gewoonlijk.</i>" <br /></span></span></p><span style="font-family: times;"><span style="font-weight: 400;">"<i>Wij leven alsof we van te voren
verzekerd willen zijn dat wat op ons toekomt goed is. Maar dat betekent
dat we aldoor in wantrouwen leven. Een ervaring kan alleen maar werken
als hij <u>helemaal</u> bij je kan komen. Wanneer jij hem toelaat.
Zelfs uitnodigt. Dat je zegt: ja, kom maar, ik heb nog geen idee over
je, ik weet nog niet wie je bent, kom maar...... Dan kan een ervaring iets in jou veranderen, onvoorspelbaar wat</i>." <br /></span></span><p><span style="font-family: times;"><span style="font-weight: 400;">"<i>En zo komt, als iets lieflijks, de
ervaring in je tot ontwikkeling. Die groeit in jou. En daar is niets aan
te wensen en te veranderen. Het heeft zijn eigen waarde. Het heeft zijn
eigen identiteit. En jij groeit mee met die identiteit van de
ervaring. ...... Dat is wat gebeuren moet en wat voor ons allemaal is weggelegd, zonder uitzondering. ...... Het enige wat nodig is, is dat je beseft wat leven is, wie jij bent en hoe je jezelf los kunt laten. Hoe je <u>al</u> die oude troep los kunt laten. Vrijwillig. Uit inzicht.</i>"</span><span> </span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span>Marian Hoek van Dijke <br /></span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span>1) Liesbeth Woertman, Wie ben ik als niemand kijkt, een andere kijk op de ouder wordende vrouw, Ten Have, Utrecht (2022)</span></span></p><p><span style="font-family: times;"><span>2) Zie op <a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/mei87/woensdagmo/" target="_blank">maartenhoutman.nl</a> </span></span></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-48961716783610001022023-01-22T10:23:00.004+01:002023-04-24T21:11:22.253+02:00Als vrienden onder elkaar<p style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span style="font-size: small;"><i><b>Nieuw</b></i> op <a href="http://maartenhoutman.nl" target="_blank">maartenhoutman.nl</a></span>: een serie van zeven langere gesprekken met Maarten Houtman onder de titel <a href="https://www.maartenhoutman.nl/interviews/als-vrienden-onder-elkaar/" target="_blank">Als vrienden onder elkaar</a>. Het gaat om uitgeschreven dialogen die Maarten als leraar op z’n best laten zien: geduldig, bezield, nuchter. Alle zeven verschenen ze begin jaren negentig in Zen als leefwijze, destijds het tijdschrift van de gelijknamige stichting. Klaaske Fokkens en Hein Zeillemaker diepten ze op uit de archieven en namen ook de digitalisering op zich. </span></p><p style="text-align: left;"><span style="font-family: times;">Maartens persoonlijke gesprekken met leerlingen vormden een vitaal onderdeel van zijn overdracht, en deze uitvoerige gesprekken kun je zonder overdrijving exemplarisch noemen. Zowel de hete hangijzers van de meditatie als de struikelblokken die zen-als-leefwijze oplevert, komen in heldere bewoordingen aan de orde. Waar draaide het in tao-zen ook alweer om? En wat maakt het zo makkelijk om dat steeds weer uit het oog te verliezen? Lees maar. En voor wie Maarten meegemaakt heeft: die uit duizenden herkenbare stem hoor je er direct bij.</span></p><p style="text-align: left;"><span style="font-family: times;">Simon Knepper </span><br /></p><p><br /></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-33882628831233829432022-08-31T17:15:00.021+02:002023-04-24T21:13:40.261+02:00Wij noemen hem ... ‘De Breuk’! - Autobiografie nu online<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><i style="font-family: inherit; font-weight: normal;"><span style="font-size: small;">De
autobiografische roman van Maarten Houtman staat sinds kort online, nu
in de oorspronkelijke en onverkorte versie. Klaaske Fokkens en Hein
Zeillemaker hebben het boek gedigitaliseerd en gaven het een nieuwe
titel.</span></i></h3><span style="text-align: left;">Bijna 16 jaar geleden verscheen de autobiografische roman van Maarten Houtman, ‘De andere oever’.<br /></span>Tot
zijn grote ‘verrassing’ ontdekte hij bij de boekpresentatie dat de
uitgever de laatste hoofdstukken van zijn manuscript had geschrapt. Zijn
teleurstelling was groot... <p>Dat neemt niet weg dat de
boekpresentatie een groot succes was. Maarten signeerde de gekochte
boeken en voegde voor iedereen een klein aforisme toe. Maar dat alles
niet voordat hij door Nico Tydeman werd geïnterviewd over zijn boek en
zijn levenswerk – zie: <a href="https://www.maartenhoutman.nl/teksten/interviews/maartens-boekenfeest/">Maartens boekenfeest</a><br /></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDVB9geNGD1loTG-F2agmrgryn5NPr9CbXzgP2IswjKdvnPEr-YQCX6rFDP-TVfoo6OoLRbnCGU1lj5bWXaQABbqz43khe9ve3-SVsMQJpLMlvpkbUKnTNbXhzzYykJXsOfHrx2cJuMB3KX_V7gymHT8tgpFOIHJ8RbuoNg7CnjLmOngKEp5wHyQcRoA/s881/Maarten%20Houtman%20signeert%20zijn%20boek%20%E2%80%98De%20andere%20oever%E2%80%99.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="881" data-original-width="660" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDVB9geNGD1loTG-F2agmrgryn5NPr9CbXzgP2IswjKdvnPEr-YQCX6rFDP-TVfoo6OoLRbnCGU1lj5bWXaQABbqz43khe9ve3-SVsMQJpLMlvpkbUKnTNbXhzzYykJXsOfHrx2cJuMB3KX_V7gymHT8tgpFOIHJ8RbuoNg7CnjLmOngKEp5wHyQcRoA/w300-h400/Maarten%20Houtman%20signeert%20zijn%20boek%20%E2%80%98De%20andere%20oever%E2%80%99.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span color="rgba(34, 49, 63, 0.7)" face=""Noto Sans", sans-serif" style="background-color: white; font-size: 16px; text-align: left;"><small>Maarten Houtman signeert zijn boek ‘De andere oever’<br />Foto Liesbeth van 't Hoff</small></span></td></tr></tbody></table><br /><div>Nu,
jaren later – ‘De andere oever’ is inmiddels alleen nog tweedehands
verkrijgbaar – hebben we het boek gedigitaliseerd en als ‘bladerboek’
aan de website toegevoegd. Dit gaf ons niet alleen de gelegenheid de
laatste hoofdstukken van het manuscript alsnog toe te voegen, maar
tevens om de oorspronkelijke titel: ‘<b><span style="color: #b45f06;">De breuk</span></b>’ te gebruiken, evenals de hoofdstuktitels uit Maartens manuscript.<br />De illustraties, op de omslag en bij diverse verhalen, zijn van Hanna Mobach.</div><div><br /></div><div>We hopen dat jullie aan het (her)lezen van het boek evenveel vreugde beleven als wij bij het maken ervan.</div><div><div><br /></div><div>Mede namens Aloys en Hein,</div><div>Klaaske Fokkens,</div><div><span style="font-size: x-small;">stichting ‘zen als leefwijze’</span></div></div><div><br /></div><div><br /></div><div>Klik op onderstaande link om het bladerboek te openen:</div><div><span style="color: #0000ee; font-family: "Helvetica Neue"; font-size: 12px; text-decoration-line: underline;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/teksten/online-bladeren/de-breuk/">Open hier 'De Breuk' op tablet/smartphone/computer</a><br /></span></div>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-22829543956743074992022-03-04T16:44:00.058+01:002023-04-24T21:15:37.347+02:00Bij het krassen van een kraai<p><br /></p><p><b><span style="font-size: medium;"></span></b></p><b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1MhX_Iuewona1cmz3hjsmgtiFG7gzAESjqz0U79ETvij-OKIukHX3wWuLxjVoKbq-6ejNyD57icBk0AIjlVvW9b91hArSzQahORQrB2lulxnKma76v8J74nXL3XvzLATPges3gEB-XbsWLGJMz12zDJmeSHGtv3Dd57As072WKBqCSbH0wWZz8Fvt5A/s2286/kraai%203a%20red.png" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2286" data-original-width="2024" height="577" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1MhX_Iuewona1cmz3hjsmgtiFG7gzAESjqz0U79ETvij-OKIukHX3wWuLxjVoKbq-6ejNyD57icBk0AIjlVvW9b91hArSzQahORQrB2lulxnKma76v8J74nXL3XvzLATPges3gEB-XbsWLGJMz12zDJmeSHGtv3Dd57As072WKBqCSbH0wWZz8Fvt5A/w510-h577/kraai%203a%20red.png" width="510" /></a></div><br /><br /></div><br /><span style="font-size: medium;"><br /></span></b><br /><p></p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-85839150371688265852022-01-31T18:02:00.004+01:002023-04-24T21:16:13.353+02:00Aandacht<h2><br /></h2><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgh236pimsdvnJ1u5jp5Be3lvxAKIRN3kVjZyU2pPl3BRG9qNvLJhWEkOsMh1l7iF8tmsygs8VprlLJpxW4zRMA6YLQALuHfhftPoYJhXeLMBGwnDrZSJTjDqwva5_2rDhhHd7hqZ_k0CdZbFxV_i41xdKAvJe5QKBplvatSlARId9apsMfFNkBN-S3Ow=s2245" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="941" data-original-width="2245" height="230" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgh236pimsdvnJ1u5jp5Be3lvxAKIRN3kVjZyU2pPl3BRG9qNvLJhWEkOsMh1l7iF8tmsygs8VprlLJpxW4zRMA6YLQALuHfhftPoYJhXeLMBGwnDrZSJTjDqwva5_2rDhhHd7hqZ_k0CdZbFxV_i41xdKAvJe5QKBplvatSlARId9apsMfFNkBN-S3Ow=w536-h230" width="536" /></a></div><br /><h2><br /></h2></div><br />taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-85698963572756869532021-05-27T17:01:00.000+02:002021-05-27T17:01:06.403+02:00<p> Redactiewisseling<br /><br />Vanaf 1 juni 2021 nemen Simon Knepper en Rien Heukelom de redactie van dit weblog over van Hein Zeillemaker en Lene Gravesen. Hein wil zich meer toeleggen op de vervolmaking van de nalatenschap van Maarten Houtman in https://www.maartenhoutman.nl/ . En Lene wil zich meer toeleggen op haar eigen schrijfkunst.<br /><br />Simon is journalist/redacteur, kwam eind jaren zeventig enkele jaren bij Maarten oefenen en keerde eind negentig weer in de moederschoot van taozen terug. Rien is vanaf 1978 betrokken bij het werk van Maarten en op dit moment een stuwende kracht achter de groep ‘taozen-oefenen’, die nog steeds één keer in de maand bijeenkomt.<br /><br />Een groot verschil met de vorige redactie is er niet. Maar de nieuwe redactie hoopt in haar redactioneel uitgangspunt het doel van deze weblog nog wat duidelijker te hebben afgebakend. De vóór 1 juni gepubliceerde stukken zullen dan ook niet worden getoetst aan het nieuwe redactionele uitgangspunt. Ze blijven in het archief van de weblog staan en zijn te allen tijde te lezen. <br /><br />We hopen dat er veel van deze weblog ‘Zen als leefwijze’ gebruik zal worden gemaakt.</p>taozen verhaalhttp://www.blogger.com/profile/18245107756449090305noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-12743409281140687952021-05-01T09:03:00.011+02:002021-05-01T09:24:34.005+02:00Doen door niet te doen - bij het overlijden van Kristofer Schipper<p><span style="font-size: small;">Door Emilie van de Raa <br /></span><i>(inleiding op het gesprek bij de bijeenkomst op 3 april 2021 van de groep 'Tao-zen oefenen') </i></p><br /><h4 style="text-align: left;"><span style="color: #0b5394;">Onderstaand citaat komt uit een artikel in de Volkskrant van 26 februari 2021 bij het overlijden van Kristofer Schipper, sinoloog en Taoïst. </span></h4><div><p style="text-align: left;"></p><blockquote> ... de Tao is slechts een naam die wordt gegeven aan het auto-regulerende principe dat beantwoordt aan de natuur van de kosmos.
De vier centrale begrippen uit het taoïsme laat Schipper onvertaald: yin, yang, qi en Tao, dat letterlijk ‘weg’ betekent; een woord dat het begrip geen recht doet en vooral tot gezwets in de ruimte leidt (‘de weg is het doel’).
De sleutelterm wuwei, die meer dan honderd keer in Lao Zi’s geschriften voorkomt, vertaalde hij wel, met ‘niets doen’. Het staat voor relativeren, niet ingrijpen in de natuurlijke ontwikkeling. ‘Weten dat je niet weet, dat is het hoogste’, schreef Lao Zi. </blockquote></div><div><i>
<hr /></i></div><div><i>Hieronder heb ik twee teksten gedeeltelijk uitgetypt, die ik voor mijn inleiding heb uitgelicht.
Deze teksten uit het interview van Jacqueline Oskamp met Kristofer Schipper (uitgezonden door de BOS) en het gedeelte uit de lezing van Maarten Houtman, zal ik in het gesprek met elkaar proberen te verbinden.
Uitgangspunt is mijn ervaring dat het niets-doen mij telkens weer verbazingwekkend veel moeite kost.</i></div><div><br /></div><div><h4 style="text-align: left;"><span style="color: #0b5394;">interview van Jacqueline Oskamp met Kristofer Schipper</span></h4><div><span style="color: #0b5394;"><br /></span></div><div><div><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/sAD_5HICBq8" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </div><div><br /></div><div>[NB Het woord 'interviewster' is afgekort door: <i>Itv</i> ]</div><div> </div><div><i>- Itv:</i> <i>Waarom heeft u eigenlijk het woord 'TAO' niet vertaald?</i></div><div><i>- KS:</i> Het is niet te vertalen want er is de traditionele vertaling “weg”, maar dat is weer in de betekenis van een soort van leer, een weg die je moet bewandelen, een soort voorbeeld dat je kunt volgen, de weg van de mens ... maar hier gaat het om iets heel anders. Het gaat om een kosmisch principe, het metafysische, transcendente principe van de Kosmos als een autoregulerend, autonoom systeem. Het leven zelf zoals zich dat op aarde en in het universum manifesteert volgens een wetmatigheid die wij niet kennen, die wij niet doorgronden, maar die wel degelijk bestaat. Dat is de Tao. </div><div><br /></div><div><i>- Itv:</i> <i>Eigenlijk is het ook vreemd omdat een van de belangrijkste beelden die steeds in de tekst terugkomt de oer-chaos is. Dat staat natuurlijk helemaal haaks op het idee van een weg. </i></div><div><i>- KS:</i> het is de modaliteit van de chaos, dat is wat echt is, ons echte zijn, ons echte bestaan. Het bestaan wat wij kennen is chaos van leven en dood.
Wij komen uit de chaos en wij gaan terug naar de chaos en dat is de realiteit.
En die realiteit volgt een bepaald kosmisch proces van wording, van schepping en van vergaan, dat volkomen auto-regulerend is, maar waar het fundament, deze entropie, deze chaos… Onze ideeën van tijd, van ruimte en meer nog van ons eigen zijn, van onze eigen persoonlijkheid, van onze eigen heilsverwachting zijn schimmen, dingen die spontaan uit ons wezen voortkomen en die vluchtig zijn. Op die manier benadert het Taoïsme natuurlijk zeer het boeddhisme. </div><div><blockquote>“Zoek de hoogste leegte. Bewaar de diepste stilte. Dan verrijzen alle dingen tezamen. Stil zittend aanschouw ik hun terugkeer. Ja, alle dingen hebben hun bloeitijd en gaan dan terug tot waar ze vandaan kwamen. Terug gaan tot de oorsprong heet verstillen. In stilte keer je terug tot je lotsbestemming. Dat is het onveranderlijke. Zij die het onveranderlijke kennen, zijn verlicht. Zij die dit negeren, doen in het wilde weg rampzalige dingen. Het onveranderlijke kennen, maakt vergevingsgezind. Wie vergevingsgezind is, is universeel. Universeel zijn, brengt soevereiniteit. De soeverein vertegenwoordigt de hemel. Van de hemel komen we bij de Tao. De Tao maakt dat alles voortduurt, ook al vergaat het lichaam. Er is niets te vrezen.” </blockquote></div><div><i><b>-</b> Itv:</i> <i>Een begrip dat vaak terugkomt is spontaniteit, u noemt het ook al … Is dat dan de manier waarop een mens in een hele lichte vorm die chaos kan weerspiegelen? </i></div><div><i> - KS:</i> [lacht..] was het maar zo. Nee, spontaniteit, de dingen zijn zoals ze zijn. Dat is een kwalificering van dat proces … het auto-regulerende, het uit zichzelf zijn ... Kunnen wij dat ooit benaderen?
Doe maar spontaan, wees spontaan, doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Eigenlijk zou je als Taoïst moeten zeggen: “Doe maar gek, dan doe je al gewoon genoeg”. Het omdraaien. Er zijn veel passages in de Tao Teh King waar dus spreekwoorden worden omgedraaid. Om de relativiteit van onze heilige huisjes te laten zien.
Die spontaniteit terugvinden - die is niet terug te vinden, die hebben wij verloren, die bestaat niet in onze schepping. Of, die bestaat, maar die kunnen wij niet benaderen, die kunnen wij niet kennen. We kunnen alleen constateren dat hij zo is.
Ik denk dat de taoïstische kosmologie, hoezeer die toch ook in de huidige wetenschap, zowel in de relativiteitstheorie als in de kwuantumfysica, bewaard wordt (daar hoeven we niet verder op in te gaan). Maar het is wel degelijk zo dat wat wij zo langzamerhand ontdekken, nu we ons meer interesseren - gelukkig maar - voor het milieu en de milieuproblemen en de manier waarop het leven en de aarde zich in stand houden - dat er op de aarde, laten we zeggen een soort moeder Chaia, een soort van auto-regulerend principe volgt in het maken van het leven en in de hele evolutie van de natuur en van al wat leeft. En dat komt zeer overeen met het idee van de Tao. </div><div><i><br /></i></div><div><i>- Itv:</i> <i>Het is natuurlijk ook de vraag hoe je je als mens moet verhouden tot die chaos. In het nawoord schrijft u: meditatie wordt wel gezien om er contact mee te krijgen </i></div><div><i>- KS:</i> Het mag allemaal (…. er zijn honderden methodes, ze zijn allemaal goed ...) er is niets te verhouden... Maar het is wel zo dat we er goed aan doen om van tijd tot tijd eens op te houden.
En als ik het taoïsme nu zou moeten kwalificeren als een soort van levenshouding, levenswijsheid, dan geloof ik dat het meest directe is van: 'stop maar', 'laat maar', 'woe wee', nauw verbonden met het idee van spontaniteit. Dus laat de dingen maar spontaan zo gaan. Dat niets doen, daar heb we veel over gepraat met vrienden. Veel dachten: 'niet' doen. Het is niet niet doen, er staat echt in het Chinees NIETS doen, maar laten, de zaak op zijn beloop laten.
De taoïstische gedachte als een soort van levensfilosofie, levensbeschouwing is een soort van remming, je moet stoppen. Dat idee wordt prachtig uitgewerkt in de Zhuang Zi. Dit is in veel opzichten een soort commentaar op …(niet te verstaan) en vertaalt dat in allerlei leuke anekdotes en beschouwingen.
Ophouden, dat is heel waar, alles heeft een rem nodig. Een auto kan niet gebruikt worden zonder dat er remmen op zitten. Wij kunnen niet leven zonder van tijd tot tijd te stoppen. En te slapen en te rusten. Een groot deel van ons leven is rusten en slapen en misschien, of wel zeker, hechten we daar niet genoeg waarde aan, weten we niet dat een groot gedeelte, een belangrijke roeping van ons leven, niets te doen is … dus te rusten.
Als dus de meditatie beschreven wordt in de Zhuang Zi, dan is dat precies dat. Dat is helemaal niks doen, zitten en ophouden, zitten en nergens aan denken, maar zitten en vooral ophouden, en vooral ophouden op te houden. Want als je denkt: ik moet ophouden, ophouden… dan ben je nog bezig met dat ophouden.
Je moet boven dat ophouden verder gaan en helemaal ophouden. Hoe dat te doen? Nou ja , alle methodes zijn best, je kunt gaan zitten op de boeddhistische Zen manier. De Chinezen mediteerden liever liggend, maar je kunt ook staand niets doen, zoals in bepaalde vormen van Chi Kong (...) een trektocht te voet (…) etc. Ieder vindt dat voor zichzelf. Ieder weet waar hij zijn rustpunt heeft, waar hij lekker eens helemaal niets hoeft te doen Het is vooral een houding, het is heerlijk om niets te doen.</div><div><blockquote>“Doen door niets te doen, grijp in door op te geven. Proef wat geen smaak heeft. Eer het kleine als groot, wat weinig is als veel. Beantwoord haat met innerlijke kracht. Bereid je voor op het moeilijke, zolang alles nog makkelijk is. Doe iets groots terwijl alles nog klein is,
want de moeilijkste dingen in de wereld komen uit wat eens eenvoudig was. De grootste kwesties uit wat aanvankelijk klein was. Daarom streeft de wijze nooit naar het grote.
Daarom is de wijze in staat het grote te verwezenlijken.”</blockquote></div><div> (...)
Confucianisten waren doodsbang voor de chaos (…). We kunnen de chaos niet toelaten, die hebben we, die is er gewoon, dat is de realiteit (…)
</div><div><i><br /></i></div><div><i>- itv:</i> <i>…..Het taoisme zegt: taal is maar zeer beperkt (opening van de Tao te King) … tegenover de Confucianisten die juist alles willen benoemen zodat het maar gelabeld is. </i></div><div><i>- KS:</i> Precies, wij mensen, wij zijn taal. we praten, wij zijn pratende wezens en door alles een naam te geven creëren we die geestelijke dimensie die ons moet beschermen tegen wat echt is. Dus aan de ene kant alle autoriteit, alle leer, onze ouders, onze meesters, onze goden, onze denksystemen etc., die ons zogenaamd moeten zeggen wat we wel en niet moeten doen … welles en nietes… En aan de andere kant de illusie van ons zelf van wie we zijn hoe we onszelf zien, hoe we hopen dat anderen ons zullen accepteren, onze begeerte naar de andere mensen die we willen liefhebben, dat is allemaal een taal. Wat we eten, wat we aan hebben, dat zijn allemaal tekens. Het zijn tekens, maar de betekenis van de tekens, daar komen we nooit uit. Dat heeft het Taoïsme op ongelooflijk incisieve manier gezien.
Vandaar dat dit boekje, ondanks de vele interpretaties en de slechte vertalingen - waaraan ik er nog eentje heb toegevoegd - mensen toch iets blijft zeggen. Men voelt gewoon dat het allemaal van een heel andere kant zien, toch ook een zekere waarde heeft. </div><div><br /></div><h4 style="text-align: left;"><span style="color: #0b5394;">Hierna een stuk tekst uit een lezing van Maarten Houtman:</span> ‘<a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/dec1989/vrijdagav/" target="_blank">De wortel van je werkelijkheid</a>’</h4><div><br /></div><div>[6'50"] En een van de meest kwalijke zaken is dat we erg veel praten. Maar dat hoeft niet met je mond te zijn, gewoon voor jezelf, in je hoofd. We praten honderd uit en we merken het niet.
Dat is wat de zen-meditatie voor veel mensen heel zwaar en heel moeilijk maakt, omdat, ja, je kunt natuurlijk wel op je kussentje zitten en dan praten in je hoofd, maar dat is wel heel vervelend. Nou is het gelukkig zo dat we niet allemaal perfect zitten direct, dus dan heb je nog een beetje pijn ergens, dus dan heb je iets om over te zeuren. Of je hebt een probleem, dan kun je daar over zeuren. Maar in beide gevallen kom je dus niet bij de wortel van je werkelijkheid. [8'05"] Die wortel van je werkelijkheid is dat je nooit stil bent, nooit leeg bent, altijd iets doet. En daar kun je allerlei namen aan geven, maar het feit is dat je niet in staat bent om niets te doen, om rustig alles wat in jezelf plaatsheeft en alles wat buiten jezelf plaatsheeft, zonder commentaar tot je toe te laten.
Dat is eigenlijk de meest natuurlijke staat die er is. Dat je zowel wat in jezelf gebeurt als wat buiten je gebeurt, rustig op je in laat werken en je niet bezorgd maakt – want dat is wat héél veel mensen doen – je niet bezorgd maakt of er wel een antwoord in jezelf zal zijn op dat wat er om je heen gebeurt, en in jezelf gebeurt.
We zijn zo geworden dat we aldoor antwoorden willen, dat het aldoor zinnig moet zijn, zowel buiten ons als binnen ons. En dat gaat uit van een misvatting, het gaat uit van de misvatting dat we antwoorden kúnnen krijgen.
Antwoorden komen tot je, maar je kunt ze niet krijgen. Je kunt ze ook niet aan iemand vragen. Als de tijd rijp is, dan komt het. En daarvoor moet je eerst in staat zijn om te luisteren, in staat zijn om te kijken, en om te horen. Dat betekent weer dat je leeg en stil moet zijn. Want anders, als dat antwoord toevallig tot je komt, waar je niet om gevraagd hebt, dan kun je het niet horen als je niet stil bent.
Dat is voor ons een moeilijke zaak: te beseffen dat de wezenlijke dingen pas gehoord kunnen worden als je stil bent.
En dat ‘zitten’ wat we doen, dat kan daarbij een hulp zijn. Je kunt dan gaan opmerken hoe onrustig je bent. En of je daar boos over bent of dat je daar geërgerd over bent, dat doet eigenlijk niet ter zake. Belangrijk is dat je op kunt merken dat je niet stil bent... [12'44"] </div><div><br /></div><h4 style="text-align: left;"><span style="color: #134f5c;">Verband tussen de twee teksten en de relatie met mijzelf </span></h4><p style="text-align: left;">De aanleiding van het thema ‘doen door niet te doen’ was de tekst bij de overlijdensadvertentie van Kristofer Schipper:<br /><i></i></p><blockquote><i>“De Tao maakt dat alles voortduurt, ook al vergaat het lichaam, er is niets te vrezen.”</i></blockquote><p></p><p style="text-align: left;">Ik zocht de naam ‘Kristofer Schipper’ op internet en kwam zo op het interview met hem van de BOS dat uit twee delen bestond. Daaruit trof mij nog het meest zijn uitspraak over ‘het ophouden’. Zijn uitleg had eenzelfde resonantie als Maarten tijdens zijn lezing: ‘De Wortel van de werkelijkheid’.<br />Maarten voegt nog een dimensie toe. Namelijk dat de oorzaak van je onrust kan liggen in de poging een antwoord te willen vinden op de chaos in jezelf en in de wereld. Als het antwoord er niet is, blijf je in je hoofd zoeken naar een oplossing. Dat is de wortel van de onrust. Dit mechanisme herkende ik.
Maarten’s lezing stelde mij gerust. Ik hoef mij niet bezorgd te maken of ik wel een antwoord zal vinden op wat er om mij heen gebeurt, en over wat er in mijzelf gebeurt.
De antwoorden komen vanzelf door rijping. Rijping kan je niet forceren, dat gebeurt vanzelf. Je kan een bloem niet aan zijn kopje uit de grond trekken.
Ik raadpleegde nog diverse vertalingen van de Tao te King. Het ‘op zijn beloop laten’ is voor mij nog het best geformuleerde houvast van wat Tao als levenshouding is. Accepteren dat ik op het moment zogenaamd ‘niet productief’ ben. Wat er wel gebeurt, is dat ik geordend word.
Ik krijg weer overzicht. Mijn onbewuste laat zien wat er onder de oppervlakte ligt te wachten.
Mijn onbewuste heeft de leegte nodig om zich te durven tonen. Dat kan alleen als ik er de rust voor neem.
Elke keer dat ik ga zitten, zie ik op tegen het onderbreken van wat ik aan het doen ben.
In een andere omgeving, waar ik los ben van mijn eigen context, gaat het vaak beter.
Ondanks de weerstand, ga ik toch zitten en merk ik de weldaad van de continuïteit in mijn meditatie die doorwerkt als ik weer opsta.
Door alert te zijn op het thema doen-door-niet-te-doen, merkte ik dat mijn meditatie in de loop van de tijd veranderde. Ik kon op bepaalde momenten tijdens mijn bezigheden een moment stilhouden en afstand nemen. Bijvoorbeeld bij het koken.
Ik was eigenlijk zo verbaasd over mijn innige gehechtheid aan het bezig zijn, dat die gehechtheid daardoor “over de top” raakte en verminderde. In de Tao te King staat: wil je het kwijt, maak het groot. Al met al was het bezig zijn met dit thema een grote paradox: intensief bezig zijn met een onderzoek naar “niets doen”. Bijna had ik nog drie boeken over het onderwerp gekocht, maar dat heb ik gelukkig achterwege gelaten. Mijn eigen ervaring was genoeg.</p></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-70709561053659891652021-01-09T20:36:00.009+01:002021-04-15T14:48:24.308+02:00De dood van een slang<p><small>door Rien Heukelom</small></p><p class="p1"><span class="s1">In 1963 kreeg mijn moeder sinds 22 jaar weer een vakantie. Het advies van de huisarts had gewerkt; mijn vader zou zijn vrouw eens een verzorgde vakantie moeten gunnen, zodat ze een week niet aan het onderhoud van de grote schoolwoning hoefde te denken, geen boodschappen hoefde te doen, zeven dagen per week het eten hoefde te koken, kleren te wassen, bedden te verschonen, te strijken, enz.<br />We reisden naar het Doopsgezind Broederschapshuis bij Elspeet, dat later ‘Mennorode’ ging heten. Daar kon mijn moeder één van haar oude liefhebberijen oppakken: fotografie. Ze vond er mensen die er enig verstand van hadden en haar leerden over diafragma, sluitertijd en belichting.</span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHS1IrIsK7iDTZQwa7pn-zec3JVZRggv6rPgdBVQl7F1OPqteal3XzUgQ6_D21gMjn2LamjBQ3w9z7UqvyVVdk0AU5yEp0Ks4WAg3WbmBI_XmhvXe0OQSsqFF22-IP6rXGJyKDg-HCfD1K/s660/Mennorode-bos.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="442" data-original-width="660" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHS1IrIsK7iDTZQwa7pn-zec3JVZRggv6rPgdBVQl7F1OPqteal3XzUgQ6_D21gMjn2LamjBQ3w9z7UqvyVVdk0AU5yEp0Ks4WAg3WbmBI_XmhvXe0OQSsqFF22-IP6rXGJyKDg-HCfD1K/w400-h268/Mennorode-bos.jpg" width="400" /></a></div><p class="p1"><span class="s1">Tot 1970 gingen we elk jaar naar Elspeet. En elk jaar maakte mijn moeder een paar foto’s. Digitale fotografie was er nog niet; ze moest zuinig zijn op haar filmrolletjes. Toch zijn niet alle foto’s bewaard.</span></p><p class="p1"><span class="s1">Eén van de mooiste foto’s die mijn moeder er maakte, was in 1966.<br />Het was een natte zomer. Het was avond en al donker. Enkele kinderen hadden hem ontdekt. Hij lag op een zandpad op het terrein van het Broederschapshuis. Opgewonden vertelden ze hun ouders, die in het hoofdgebouw aan de koffie zaten, dat een giftige slang op het zandpad lag.<br />IJlings werden grote en kleine zaklantaarns van de slaapkamers gehaald die in drie houten barakken verspreid op het terrein lagen. Tussen het hoofdgebouw en de barakken was geen verlichting. Mijn moeder liep met het groepje mee naar de plek des onheils. Haar camera hield ze met haar rechterhand aan het halsband vast. Op het ritme van de gejaagde stemmen over gevaarlijke beesten schoten lichtstralen langs bladerdekken, struiken en boomstammen.</span></p><p class="p1"><span class="s1">Mijn moeder zweeg. Het was alsof ze weer in Indië was. Bewust stapte ze over elke schaduw heen. “In Indië zwijg je tijdens een nachtelijke wandeling en zelfs iedere schaduw laat je met rust,” had ze een keer tegen mij gezegd.</span></p><p class="p1"><span class="s1">Ze boog zich over het dier. De stemmen verstomden. Het groepje schaarde zich op gepaste afstand achter haar. Niemand kende haar Indische verleden. Meer het leek erop alsof zij het antwoord moest geven op de vraag wat er met de slang moest gebeuren. Even was het heel stil.<br />Kort was de knak van een tak te horen en een zucht van boombladeren. De slang maakte een beweging in de richting van mijn moeder. Het leek de kop naar haar op te willen richten. Toen begon iemand vlak achter mijn moeder luid te roepen: “Dood dat mormel.” Instemmend geroep volgde. Ze zei nog dat ze in Indië wel vaker slangen had gezien en dat deze niet gevaarlijk was.</span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjojSPdvKOnNwzoAvo01ynXw2HnC8h46jgzDrcDwpsp8xwpTJTSlBigzk8qDQzuoQsTyqJwUkKf-ER37oF_GWZfdi4uNr4cRijC1UWTvxfxfI6Jy9VHneeH_wLV8xvVOz9uLGG2vvp4k84/s660/De-slang.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="442" data-original-width="660" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjojSPdvKOnNwzoAvo01ynXw2HnC8h46jgzDrcDwpsp8xwpTJTSlBigzk8qDQzuoQsTyqJwUkKf-ER37oF_GWZfdi4uNr4cRijC1UWTvxfxfI6Jy9VHneeH_wLV8xvVOz9uLGG2vvp4k84/w400-h268/De-slang.jpg" width="400" /></a></div><p class="p1"><span class="s1">Ze nam hem met flits vlak voor een jongen als een volleerd messenwerper zijn zakmes achter de kop van het dier gooide. Mijn moeder staarde in een moment van ontzetting naar het gedode beest, voordat een andere jongen de dode slang, waarvan de kop nog voor de helft aan het lichaam hing, kloek bij de staart pakte en in de bosjes wierp.</span></p><p class="p1"><span class="s1">Te midden van de jonge helden liep het groepje terug naar het hoofdgebouw. Sommige zaklantaarn lichten waren uit, anderen beschenen nonchalant het pad. Snel werd het groepje een schaduw in de lichten van het hoofdgebouw. Het bos had geen mening over het gevaar dat was afgewend. Mijn moeder keek ontgoocheld het groepje na. Ik stond een paar meter achter haar. Het pad werd langzaam leeg, donker en nstil. Er ging een koude rilling door me heen. Met de camera in haar hand liep mijn moeder alleen, bijna huilend, richting het hoofdgebouw. </span><span class="s1">Mijn aanwezigheid merkte ze niet op.</span></p>
<hr />
<p class="p1"><b>NB</b> Toen het klooster in Maarssen in 2005 niet langer beschikbaar was, kwamen er dankzij Rien <span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/mennorode/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">sessies in Mennorode</a></span>. In mei 2007 gaf Maarten Houtman daar zijn laatste sessie. [red.]</p><p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-57010587855543202902020-08-20T20:27:00.017+02:002021-04-15T14:51:34.156+02:00Terug naar Krishnamurti<p>“We maken onszelf kapot door onze stemmingen, door onze opgetogenheid of onze diepe depressies. We zijn te trots om onszelf te onderzoeken of ons aan onderzoek door een ander te onderwerpen. We staan geen kritiek toe. Elke relatie die de deur naar ons hart en onze geest zou kunnen openen, kappen we af. We worden zo slim in onze weerstand, dat het met de jaren steeds beter lukt. We spelen het klaar overal anderen de schuld van te geven. We hakken op andermans fouten om de onze te verbergen. We worden steeds achterdochtiger en zoeken wat achter iedere opmerking of daad. We sluiten ons meer en meer af en raken aldoor eenzamer en geïsoleerder. Had dat allemaal voorkomen kunnen worden? Wie moet het voorkomen? De wereld? Jij of ik”</p><blockquote><div><span style="font-family: Times; white-space: normal;"><small>J. Krishnamurti, in: <a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/huissen/dec1999/convocatie/" target="_blank">Kan ik voorkomen dat ik mezelf te gronde richt?</a> Convocatie sessie december 1999</small></span></div></blockquote>
<hr /><div>
<p><span style="font-size: 13.3333px;"><small>door Hein Zeillemaker</small></span></p><p>Afgelopen zondag nam ik met een zen-genote deel aan de jaarlijkse ‘<strong>Krishnamurti- en Sterkamp Wandeltocht</strong>’ in Ommen – de plaats die jarenlang in de schijnwerpers stond, omdat Krishnamurti er in de vooroorlogse jaren zijn ‘Sterkampen’ hield. Aanvankelijk deed hij dat als ‘ontdekking’ van theosofen als Annie Besant en Leadbeater, maar vanaf 1929 op eigen kracht – nadat hij de zogeheten ‘Orde van de Ster van het Oosten’ opgeheven had. En daarmee ook de idee opgaf dat hij de ‘toekomstige Wereldleraar’ zou zijn, zoals de theosofen claimden, en tevens afstand deed van al het geld en eigendommen, verzameld voor zijn werk.</p></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSn5lMXdM1MOv7AZ4wodGtJX9BM0UjsvndxLGj9uM3FcYcGYumz2QRHV3r37QHsprqgz9C-KBK4JtWZEO4bCACvn-f_V3TJTLcavn1Cgyf9WXIZsol3DSjUhsfAEcsghBcYIAofyjDmJeJ/s2048/IMG_2909.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSn5lMXdM1MOv7AZ4wodGtJX9BM0UjsvndxLGj9uM3FcYcGYumz2QRHV3r37QHsprqgz9C-KBK4JtWZEO4bCACvn-f_V3TJTLcavn1Cgyf9WXIZsol3DSjUhsfAEcsghBcYIAofyjDmJeJ/w400-h300/IMG_2909.JPG" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Het document van de overdracht van het landgoed Eerde aan de 'Orde van de Ster van het Oosten', dat onze gids liet zien. Het is ondertekend door baron Van Pallandt en J. Krishnamurti en gedateerd 30 september 1923. Omdat Krishnamurti – die hier in de geest van de theosofie de ‘Maitreya Boeddha’ genoemd wordt – een persoonlijke schenking weigerde, werd als compromis de ‘Eerde Stichting’ bedacht – die, net als de ‘Orde van de Ster’, geen lang leven beschoren was.</td></tr></tbody></table><br /><br /></div><div><p>De rondleiding die wij volgden wilde ons – met enige fantasie – een blik laten werpen op de sporen van de 'Sterkampen' die rond Ommen nog zichtbaar zijn.<br />Maar terwijl we daar in hoog tempo verder marcheerden over het landgoed Eerde, kwam bij ons steeds sterker de vraag op: waar gaat dit eigenlijk over, waar is nu de boodschap van Krishnamurti, de kern waarmee hij zovelen bezielde? Namen wij hier soms deel aan een bedevaart – zoals die naar de tand van de Boeddha op Shri Lanka. Of was het gewoon een aangekleed ‘ommetje Ommen’ van de plaatselijke VVV?</p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijQ-bai1pMk_P5Pz2LsiCD1zf_k2yC3Xy9iKbcXWxc0_YivBI2_gjXyyZDhlwkmZjCNLFNsc-hdciN1cuibgg9jko_57s9ZGnVQWkRclakO2ZtSFLwK7WAlB2XGQg-PqaZ8PlcSGfsxfyD/s2048/IMG_2910.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijQ-bai1pMk_P5Pz2LsiCD1zf_k2yC3Xy9iKbcXWxc0_YivBI2_gjXyyZDhlwkmZjCNLFNsc-hdciN1cuibgg9jko_57s9ZGnVQWkRclakO2ZtSFLwK7WAlB2XGQg-PqaZ8PlcSGfsxfyD/w400-h300/IMG_2910.JPG" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td class="tr-caption"><br class="Apple-interchange-newline" />Kasteel Eerde was ooit het hoofdkwartier van de Internationale Orde van de Ster van het Oosten.</td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table><br /><hr /><p>Thuisgekomen, kreeg ik grote behoefte om voor mezelf eens op een rijtje te zetten wat Maarten in zijn toespraken zoal over Krishnamurti verteld heeft – zie de video en de citaten hieronder.</p><p><span style="font-weight: bold; letter-spacing: 0.1em; text-transform: uppercase;">Maarten houtman over krishnamurti</span></p><hr /><p>Om te beginnen het videofragment<em> ‘Het dilemma van de oefening’, Maarten Houtman over Krishnamurti,</em> waar hij in gesprek is met Ton Lathouwers en Nico Tydeman:</p><p><iframe allowfullscreen="allowfullscreen" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/15yA3vQi5RQ" width="560"></iframe></p><hr /><p style="text-align: left;"><span style="letter-spacing: 0.1em; text-transform: uppercase;"><b>Fragmenten uit sessie-toespraken</b></span></p><p>“Een mededeling van Krishnamurti, die mij eigenlijk mijn hele leven begeleid heeft, wijst in dezelfde richting: dat meditatie moeiteloos is, dat meditatie iets liefelijks is, iets wat je overkomt. Twee kwalificaties die aangeven dat je dat niet af kunt dwingen en dat je er niet voor kunt oefenen.<br />Het is zeer fundamenteel wat ik hier zeg, want dit is in tegenstelling tot wat traditioneel gedaan wordt.”<br /><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/juli1990/vrijdagav/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Meditatie is een avontuur</a></span>, Eefde, juli 1990</span></p><hr /><div>“Ik herinner me nog dat Krishnamurti in juli 1938 in het Sterkamp, midden in het gesprek de tent uitliep en alleen maar zei: ‘Jullie kunnen het niet begrijpen…’</div><div>En dat was dit, dat je stil kunt staan bij de manier waarop je geest werkt, dat je op kunt merken hoe die geest <i>altijd</i> maar uitgaat naar het volgende, naar het volgende. En dat hij wil weten...</div><div>Toen hij de tent uitliep – ik zat vooraan – heeft dat ontzettende diepe indruk op me gemaakt. Ik wist toen niet waarom, ik begrijp het nu heel goed. Hij had daar toen drie à vier duizend mensen tegenover zich – dat was natuurlijk een muur van ‘willen weten’ wat op hem afkwam. Hij had gewoon een onmachtig gevoel: daar kan ik niets tegen doen, dat zet zich door.”</div><div><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;">‘<a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/juli1991/woensdag/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Waarheid is een land zonder paden</a>’</span>, Eefde, juli 1991.</span></div><div> </div><hr /><div>“Dat is onze grote moeilijkheid, om iemand de gelegenheid te geven om te vallen, om te falen, om in angst te zitten, om verslagen te zijn. Want je kunt het niet voorkomen. Het enige wat misschien mogelijk is, is dat je die ander op het spoor kunt zetten dat het om <i>beseffen</i> gaat.<br />Ik herinner me nog dat Krishnamurti zei (dat was in 1937): “Geef mij drie mensen die volledig bewust zijn, en ik zal de wereld veranderen.”<br />Nou, dat heeft hij nooit meer gezegd... Want zo gaat het niet. Het is een immense … worsteling. Het is onvoorstelbaar groot wat er gebeurt.”<br /><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/sterrelaan/seizoen90-91/23mrt91/" rel="noopener noreferrer" style="font-size: small;" target="_blank"><span style="color: blue;">Voortdurend waarnemen</span></a><span style="font-size: x-small;">. Sterrelaan, 23 maart 1991</span></div><div> </div><hr /><div><p>“Wij zitten in een tijd dat het denken-voelen echt oppermachtig is geworden. En dus moet het denken-voelen eerst zijn eigen onmogelijkheid inzien, vóór het herenigd kan worden in het grote proces van de evolutie. <i>Dat moet het zelf inzien, want anders kan het zich niet openen voor het onbewuste!</i><br />Dat is de grote verandering die heeft plaatsgehad. Krishnamurti is één van de grootsten geweest die op dit punt altijd gewezen heeft: het denken-voelen moet zijn eigen onmogelijkheid inzien, voordat… enzovoorts. En dan kan die andere weg, die noodzakelijk is, waar je niet aan voorbij kunt gaan, zijn werk doen. Maar die heeft dan geen last meer van het gekwebbel van het denken-voelen.”<br /><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/huissen/dec1992/dinsdag/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Herenigd in de queeste</a>.</span> Huissen december 1992, dinsdag</span></p><hr /><p>– <i>Maarten</i>: B. vroeg zich af of het niet zo was dat je, als je besefte waar het om ging, je ook je wil gebruikte om tot die omzetting te komen – die ik ‘mutatie’ genoemd heb. En toen heb ik gezegd ‘Nee, dat gaat niet, want de wil is, zoals wij zijn, werktuig van het denken-voelen, en het denken-voelen is het ‘ik’ en het ‘ik’ is dus afgescheiden. Dus de manier waarop het werkt, zonder dat het beseft, is altijd in de richting van het afgescheidene.’<br />Dit probleem waar we het nu over hebben, is waar het hele leven van Krishnamurti om gedraaid heeft. En waar hij heel duidelijk in is geweest, zeker de laatste jaren, en ontkend heeft dat dat überhaupt mogelijk is.”<br /><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/sterrelaan/seizoen90-91/27apr91/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Belangeloze aandacht</a>.</span> Sterrelaan 27 april 1991, gesprek</span></p><hr /><p>“Daarom vind je in al die geschiedenissen ook terug dat het onverwacht komt en verdwijnt en dat het bijna niets achterlaat in de herinnering, dan alleen het gevoel dat alles – maar dan ook <i>alles</i> – anders is dan je gedacht had. En dat het je tevens het bezig zijn als het ware uit handen slaat. Ook wist het iedere oriëntatie omtrent waar het begint en waar het eindigt uit. Het enige wat je weten kunt is: het is er geweest, het heeft me veranderd, en dat is dat. Dat is ook heel begrijpelijk, want alles wat in je herinnering is, is er via de zintuigen ingekomen, dus dat kan er niet van zijn.<br />Daarom vind ik het heel opmerkelijk dat Krishnamurti ergens zegt: vanuit het wezen kan wel iets in je duidelijk worden, maar vanuit de tijdelijkheid, vanuit je ‘ik’, kan niets van dat wat buiten de tijd is begrepen worden.”<br /><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/sterrelaan/seizoen-95-96/9mrt96/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Het vermoeden</a>.</span> Sterrelaan 9 maart 1996</span></p><hr /><p>Dat is het opmerkelijke in het boek wat Krishnamurti geschreven heeft. In die zes maanden dat hij voortdurend die onbeschrijflijke ‘aanwezigheid’ ervoer, dat het na die zes maanden <i>fini</i> was. Maar toen is hij niet gaan jengelen, toen heeft hij alleen gezegd: alla, het is <i>fini</i>.<br />Alles is in voortdurende staat van verandering. En kunnen wij die intensiteit in onszelf zijn gang laten gaan – je kunt hem niet ‘wekken’, je kunt het zijn gang laten gaan. Dat je in voeling blijft.<br /><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/huissen/april-1993/de-wereld-om-ons-heen/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">De wereld om ons heen</a>.</span> Vijfdaagse april 1993, vrijdagavond</span></p><hr /><p>“Vierentwintig jaar geleden zei Krishnamurti in één van zijn toespraken: ‘Zolang je uit bent op ervaring, kun je niet mediteren.’<br />Ik snapte er geen bal van. Toch is het heel duidelijk en concreet gezegd. Zolang je het nog verwacht van het volgende moment – dat is nu heel dichtbij gehaald – kun je <i>dit moment</i> niet beleven, want je bent al dáár met je aandacht. En zo is <i>ons hele leven, altijd</i> maar weer het volgende, het volgende, het volgende. Dat belet je om de kwaliteit van je doelen te beseffen en je te ontdoen van het onnodige – want ontspannen is ook het zich ontdoen van het onnodige.”<br /><span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/juli1985/zaterdag/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Van seconde tot seconde loslaten</a>.</span> Eefde juli 1985, zaterdag</span></p><hr /><h4 style="text-align: left;">Einde van de citaten.</h4></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-88745276033725622992020-06-30T16:15:00.002+02:002021-04-15T15:20:11.259+02:00Overpeinzingen bij ‘Het moment van conceptie’<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2OigTpbJ6Su61p-u1vT8FiXd_M8FlICd3dFe2nws8ws-ZUmvb3uGYoCqVuPepPfOHx7fBoMiW9QOpPuANVUTzdgPnH6ft-1h3mvrRYCik0L6oodXXxeSwuN4QsuXX2X8GTtfvdcU5qxjK/s825/Kissing-Couple-XXL.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="510" data-original-width="825" height="248" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2OigTpbJ6Su61p-u1vT8FiXd_M8FlICd3dFe2nws8ws-ZUmvb3uGYoCqVuPepPfOHx7fBoMiW9QOpPuANVUTzdgPnH6ft-1h3mvrRYCik0L6oodXXxeSwuN4QsuXX2X8GTtfvdcU5qxjK/w400-h248/Kissing-Couple-XXL.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Saske van der Eerden, ‘</span><em style="text-align: left;">Kissing Couple XXL‘,</em><span style="text-align: left;"> 2017.</span><br style="text-align: left;" /><small style="text-align: left;">Noordzeekanaal, Hempontplein, hoogte 10m. Foto: Aloys Baets, 17-06-2020 12:53<br /><br /></small></td></tr></tbody></table><p><small>door Aloys Baets</small></p><!--wp:paragraph-->
<!--/wp:paragraph--><!--wp:paragraph-->
<p>Een paar maanden geleden werden de toespraken van de laatste sessie in Eefde – juli 1991 – op www.maartenhoutman.nl ter beschikking gesteld. Ik was zelf geen deelnemer aan deze sessie, althans ik herinner mij er niets meer van. Naar aanleiding van een gesprek met Eva Wolf de avond tevoren, ging Maartens inleiding de volgende dag over <em>‘<a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/juli1991/dinsdag/" rel="noreferrer noopener" target="_blank"><span class="has-inline-color" style="color: blue;">Het moment van conceptie</span></a>’.</em><br />Ik vond en vind het een heel bijzondere toespraak, die ik aan een vriendin, die niets met zen heeft, heb toegestuurd.</p>
<!--/wp:paragraph--><!--wp:image {"id":4031,"sizeSlug":"large"}-->
<!--/wp:image--><!--wp:paragraph-->
<p>Hoe wonderlijk het leven is bleek deze week weer, toen ik het boekenweekgeschenk van 2020 las. Annejet van der Zijl vertelt het waar gebeurde en ongelooflijke verhaal van <em>‘Leon & Juliette’</em>.<br />Leon is een Nederlander, die 18 jaar oud in 1818 naar Charleston afreisde om daar een bestaan op te bouwen. Daar aangekomen bij zijn contactpersoon, James Magnan, een plantagehouder met veel slaven, werd hij meteen dodelijk ziek van de gele koorts en werd verzorgd door Juliette, een slavinnetje van negen jaar oud. Tegen elke verwachting overleefde hij. In zijn dagboek schrijft hij over Juliette: "Wie de liefde van zulk een vrouw genieten mag, moet zich meer dan mens voelen."<br />Twee jaar later koopt hij haar voor een hoge koopsom. Later trouwt hij in het geheim met haar en weet haar en hun kinderen naar Nederland te smokkelen.</p>
<!--/wp:paragraph--><figure class="wp-block-image size-large"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE9LWpt_I_RJ4_Qsdiz49GDzXLXqWDBMVB38TzzxVpgCeTMrE5rDig5KWZ9tBz34cupiYYBZZhFgXSz9Snu86psUT_hCgjyJ-GifJzmJespRye4chIbxaWUS7Ytb0YaDvSon8VYklbst0N/s800/csm_Le-commencement-du-monde_349e507b4b.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE9LWpt_I_RJ4_Qsdiz49GDzXLXqWDBMVB38TzzxVpgCeTMrE5rDig5KWZ9tBz34cupiYYBZZhFgXSz9Snu86psUT_hCgjyJ-GifJzmJespRye4chIbxaWUS7Ytb0YaDvSon8VYklbst0N/w400-h225/csm_Le-commencement-du-monde_349e507b4b.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Constantin Brancusi, </span><em style="text-align: left;">‘Le commencement du monde‘</em><span style="text-align: left;">, 1924.</span><br style="text-align: left;" /><small style="text-align: left;">Brons. Kröller-Müller Museum</small></td></tr></tbody></table><br /><figcaption><br /></figcaption>
</figure>
<!--/wp:image--><!--wp:paragraph-->
<p>Maar nu komt het en daar ligt het verband met de conceptie en de matrix, waar Maarten over vertelt. Hoe was de conceptie, waar Juliette uit voortgekomen is? Vanaf 1808 was de internationale slavenhandel verboden. De enige manier om aan nieuwe slaven te komen was dus om ze zelf te 'produceren’. De prijs van jonge slavinnen in de vruchtbare leeftijd schoot omhoog en de eigenaren zorgden ervoor dat deze slavinnen zo snel mogelijk zwanger werden.<br />De moeder van Juliette raakte op vijftienjarige leeftijd in verwachting van een tweeënvijftigjarige koopman, waarschijnlijk een zakenvriend van plantagehouder Magnan, die haar eigenaar was. Dat er uit zo'n verbinding en de eruit voortvloeiende conceptie een wezen als Juliette zou voortkomen is dan toch niets anders dan een godswonder! En dat geeft dus voor mij aan wat voor een mysterie de conceptie is.</p>
<!--/wp:paragraph--><!--wp:paragraph-->
<p>Voor wie de toespraak beluistert: aan het eind van de tekst van de toespraak staan nog enkele vragen en antwoorden.<br />De volgende dag (woensdag) komt Maarten nog terug op de conceptie in een inleiding van ± 15 minuten met als titel <em><span class="has-inline-color" style="color: #0606fb;">‘<a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/juli1991/woensdag/" target="_blank">Waarheid is een land zonder paden</a>’</span></em>.<br />Voor de luisteraar: ook aan het eind van deze tekst staan nog enkele vragen en antwoorden. Dus deze inleiding hoort er eigenlijk ook nog bij.</p>
<!--/wp:paragraph-->Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-18134358939823501892020-05-07T15:41:00.028+02:002021-04-15T15:34:23.202+02:00Kanttekening bij een kussentje<p><small>door Hein Zeillemaker</small></p><!--wp:paragraph-->
<!--/wp:paragraph-->
<p class="p1"><span class="s1">Rond 1980 begon Maarten Houtman al het gesprokene tijdens zijn sessies - zijn inleidingen én de gesprekken - op de band op te nemen.<br /></span><span class="s1">Vooreerst was het idee dat de deelnemers, thuisgekomen van de sessie, de opnamen nog eens rustig konden beluisteren en zo ook hun eigen bijdrage 'met andere oren' konden horen.<br />Maar het zal voor Maarten toen al duidelijk geweest zijn, dat het <i>gesproken woord </i>bij meditatie een bijzonder vitale functie zou kunnen vervullen - zoals hij dat ook bij Krishnamurti gewend was.<br /></span><span class="s1">Zo voegde hij een nieuw element toe aan de zen traditie waarin hij stond. In zijn eerste inleiding voor de Sterrelaangroep<span style="color: blue;"><a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color: blue;"><sup>[1]</sup></a></span> drukte hij dat als volgt uit:<br /></span><em>“Of je nu spreekt of luistert, het dwingt je om je rekenschap te geven van wat er aldoor in je omgaat. Zodat we, hoop ik, met z’n allen op het spoor komen van onze eigen werkelijkheid.”</em></p>
<p class="p4"><span class="s1">Een nieuwe ontwikkeling deed zich voor, toen een deelnemer aan de vijfdaagse van juli 1986 de bandopnamen tot een boekje verwerkte, dat werd uitgegeven onder de naam '<i>Meditatie vraagt de hele mens'. </i>Het was een nog provisorische uitgave, die ook niet meer te verkrijgen is.<br />Maar het bracht toen meer mensen op het idee teksten van de toespraken, die hen geraakt hadden, te gaan bewerken.<br />Maarten werd toen kritischer, hij merkte dat ze er hun eigen interpretaties in gingen leggen.<br />Dat is een probleem dat zich - zoals hij tijdens zijn sessies vaak heeft gezegd - altijd weer voordeed waar navolgers de inspiratie, die zij aan de bron vernamen, aan derden wilden doorgeven. En waar eindeloze misverstanden uit voortgekomen zijn...<br />Maarten kwam vervolgens met een aantal richtlijnen, en sprak zijn voorkeur uit voor één vaste bewerker, die zo dicht mogelijk bij het gesproken woord zou blijven.</span></p>
<p class="p4"><span class="s1">Intussen was Klaaske Fokkens met haar omvangrijke taak begonnen om van alle op de band vastgelegde toespraken van Maarten een digitale transcriptie te maken, veelal inclusief de erop volgende gesprekken. De schat aan materiaal die dat opleverde, zou een vruchtbare voedingsbodem zijn voor meer uitgaven - tot en met de omvangrijke afdeling 'Sessietoespraken’ op <a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">www.maartenhoutman.nl</a> nu.</span></p>
<p class="p4"><span class="s1"><br /></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span class="s1"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWGdtzFcbw8S2aP_CIJ7e-gs7QcZedKlJlhtTQ1pYF78uKYUTsocRVTD-2tyjOBB-v-FN2G-XalImg77-vPdaRwfWHK2x_6r4B0inEkizAXgr1BrImRHh7ajn6xOre3W1VcFYB0DFeIUaQ/s230/Van-binnenuit-leven.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a></span></div><span class="s1"><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_Wj824fv2tpa1SLT1_ZQYSZ0OA7ufUGTSXWruZW3EQCmgOIQORYcKZh53YyJG0m_k8u02-L2scZytGqmzkp908BMUZM_tleTD85OCZMW8b2tO8UfbGKTcd195inRGeyZumYr5IhFubmcI/s214/Van-binnenuit.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="214" data-original-width="205" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_Wj824fv2tpa1SLT1_ZQYSZ0OA7ufUGTSXWruZW3EQCmgOIQORYcKZh53YyJG0m_k8u02-L2scZytGqmzkp908BMUZM_tleTD85OCZMW8b2tO8UfbGKTcd195inRGeyZumYr5IhFubmcI/s0/Van-binnenuit.png" /></a></div><br />Toen zo de weg vrij was voor meer schriftelijke uitgaven, werd midden jaren negentig een serie boekjes gepland onder de naam <i>‘Tao-zen Cahiers, </i>integrale teksten van meerdaagse sessies'.<br />Maarten was als vormgever nauw bij de voorbereiding betrokken. Hij stelde een kleurenpalet samen voor de reeks en koos voor de omslag de 'Tao cirkel' van zijn vrouw Hanna Mobach - die zij in één beweging van de borstel met inkt op rijstpapier had gezet.<br /></span><span class="s1">Het eerste deel verscheen in 1996, onder de titel '<i>Van binnenuit leven,</i> toespraken en gesprekken zevendaagse juli 1995'. <span style="color: blue;"><a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color: blue;"><sup>[2]<br /></sup></a></span><br /></span><p></p><p class="p4">De 'Tao-zen Cahiers' zijn later als <span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/teksten/eboeken/" style="color: blue;" target="_blank">e-Book uitgaven</a></span> voortgezet.</p>
<p class="p4">In de aanloop van deze uitgave, vroeg Maarten aan Hanna om, speciaal voor deze serie, een logo te ontwerpen in de vorm van een meditatiekussentje.</p><p class="p4"><span class="s1">Maarten zei wel eens dat Hanna, met haar kunst, en hij, met z’n meditatie, eigenlijk met precies hetzelfde bezig waren. Want hoe raak je als beeldend kunstenaar aan de ‘essentie’ van een meditatiekussen? Is dat ook niet … meditatie?<br /></span><span class="s1"><i>“Je dringt pas tot de essentie door, als zowel de diepere als de direct aan de oppervlakte liggende wijze van zich uitdrukken tot je doordringen,”</i> zei Maarten in zijn toespraak '<span class="s2"><i>Beide werelden verenigen'</i></span> over de stemmingen waarin bomen kunnen verkeren.<span style="color: blue;"><a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color: blue;"><sup>[3]</sup></a></span><br /><i>“Dat betekent een aandacht en een zorgvuldigheid, die niet zomaar aangewaaid komen. Dat is een gevolg van meditatie, van ingaan op alles wat zich voordoet, en beseffen dat er in het heelal, in de kosmos, bepaalde ritmes zijn.”</i></span></p>
<p class="p4"><span class="s1">De onderstaande prent - die gebruikt is voor de Toespraak v/d maand mei 2020<span style="color: blue;"><a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color: blue;"><sup>[4]</sup></a></span> - is een collage van twaalf voorstudies die Hanna voor dit 'Tao-zen kussentje' maakte. Het geeft als het ware een beeld van haar zoektocht naar de essentie van het meditatiekussentje, waarbij ze telkens de inkt met haar penseel op het rijstpapier liet uitvloeien - totdat ze tevreden was.</span></p>
<div style="clear: both; text-align: center;"><br /><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSXpAxFhPrUyFXJVOEoDYw4U7sCm7fkrjkEVKB1FVzvL05f1LyF6-F8Rc44v7LOcdmXcva3u_Pkohb8r2jB4enkF7th5miuPTWG4pHuhsJbXH-InSL2AkC6hlQt5iv_DaMoGAcQHoVYm5g/s1000/safe_image.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="521" data-original-width="1000" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSXpAxFhPrUyFXJVOEoDYw4U7sCm7fkrjkEVKB1FVzvL05f1LyF6-F8Rc44v7LOcdmXcva3u_Pkohb8r2jB4enkF7th5miuPTWG4pHuhsJbXH-InSL2AkC6hlQt5iv_DaMoGAcQHoVYm5g/w400-h209/safe_image.jpeg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Hanna Mobach, Z.t., 1996. Zwarte inkt op rijstpapier, 90 x 61 cm<br /><br /></td></tr></tbody></table><p class="p4"><span class="s1">Na die reeks probeersels, kwam het gevraagde logo er zo uit te zien:</span></p>
<p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtCN6t3NifLbjSaqElY6NVBLPsZR7RHAC3G8N_4KPwYSyPL8M6FI0-1FgSS6sJrf6s_pjZmV4ygEV9MxSh8OJmWaoVYnM3nhZNyz5YubPJphZxUs2jdo9yrBQZB5uJztAQS-HxIVKOaoUS/s120/KussentjeKl.png" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="60" data-original-width="120" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtCN6t3NifLbjSaqElY6NVBLPsZR7RHAC3G8N_4KPwYSyPL8M6FI0-1FgSS6sJrf6s_pjZmV4ygEV9MxSh8OJmWaoVYnM3nhZNyz5YubPJphZxUs2jdo9yrBQZB5uJztAQS-HxIVKOaoUS/s0/KussentjeKl.png" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Hanna Mobach,Tao-zen kussentje (1995)<br /><br /></td></tr></tbody></table><br /><p></p><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div>Uiteindelijk zou dit sierlijke meditatiekussentje hét symbool worden voor 'Tao-zen' - de door Maarten Houtman ontwikkelde meditatievorm, waarin de oorspronkelijke zenmeditatie gecombineerd wordt met de energie-oefeningen van het taoïsme. En waar, tijdens de bijeenkomsten en sessies, het 'jezelf ontdekken in de dialoog' zo'n vitale rol zou spelen.<p></p>
<hr />
<p><small><a href="#_ftnref1 " name="_ftn1">[1]</a> <em><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/sterrelaan/seizoen-88-89/10sep88/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Jezelf ontdekken in de dialoog</a></span></em>, 10 september 1988</small><br /><small><a href="#_ftnref2 " name="_ftn2">[2]</a> Bij de stichting ‘Zen als leefwijze’ zijn nog exemplaren van dit boekje te verkrijgen. Het kost inclusief verzendkosten € 5,-. Als je een email stuurt naar <span style="color: blue;"><a href="mailto:klaaske@taozen.nl" style="color: blue;">klaaske@taozen.nl</a></span> dan sturen we je het boekje op, met nota, die je na ontvangst kunt betalen.</small><br /><small><a href="#_ftnref3 " name="_ftn3">[3]</a> <em><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/juli1990/woensdag/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Beide werelden verenigen</a></span>, </em>Eefde juli 1990, <em>woensdag</em></small><br /><small><a href="#_ftnref4 " name="_ftn4">[4]</a> <em><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/huissen/april1992/dinsdag/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Waarom wij zitten</a></span>,</em> Huissen april 1992, dinsdag.</small></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-71551506239508047902020-04-04T11:26:00.013+02:002021-04-15T20:00:59.180+02:00Je liefde voor het alleen-zijn<p><em>De zang van de oude vertelster Imah over de Heren van Bestemming en die van het Lot.</em></p><p>‘Heel lang geleden, toen de grote verteller nog droomde en alles uit zichzelf gebeurde, schrok hij van het lijden dat hij zag. Hij besloot degenen die moesten lijden van een inzicht te voorzien, dat hen duidelijk zou maken waarom ze het moesten ondergaan. En ook hoe zij, nog langer geleden, hetgeen ze nu als lijden ervoeren zelf hadden gewild, opdat de grote voorzegging die alles op aarde en onder de hemel omvatte, zou kunnen worden vervuld.<br />Ieder mens had een Lot, dat zorgvuldig werd bijeengegaard door de Heren van het Lot, die hun werk deden aan de oever van de rivier van de Vergetelheid onder leiding van de Heren van Bestemming, diep onder de aarde, waar de eerste oorzaken niet verstoord konden worden door het vergankelijke licht van de zon, en alles nog onderscheiden was naar z’n eerste staat.’</p><div style="clear: both; text-align: center;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVdeTAE4kQNkuiJntYEY7UUPGi3QooxGlSk5RQmMp9-IwbwdTUDDYfGA5mlWug0FSSUBjUPmbOJaesWy2R590Nvr74odplLfcw9IFqbqIb9JZsNusTLDb0zpy7mjmyBXai0D68b7SkSID2/s640/Waterloostation1.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVdeTAE4kQNkuiJntYEY7UUPGi3QooxGlSk5RQmMp9-IwbwdTUDDYfGA5mlWug0FSSUBjUPmbOJaesWy2R590Nvr74odplLfcw9IFqbqIb9JZsNusTLDb0zpy7mjmyBXai0D68b7SkSID2/w400-h300/Waterloostation1.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Metrostation Waterlooplein, 02-04-2020 18:52</td></tr></tbody></table></div><p class="separator" data-blogger-escaped-style="clear: both;">‘Daar, diep onder de aarde, werd ook bepaald met wie je je in het leven kon verbinden, afhankelijk van je eigen richting, die door je Bestemming werd bepaald, en de richting van de ander of de anderen, met wie je door die richting al verbonden was, al was het niet zeker dat je die herkennen zou, omdat het vergankelijke leven onder de zon je vaak weinig tijd liet om jezelf te herinneren.<br />Door jezelf te herinneren werd je Bestemming bewust en daarmee de richting waarin je wilde gaan, al wist je niet waartoe het gaan in die richting zou leiden.<br />Maar je moest voor het jezelf herinneren je leven zo inrichten dat je erbij stil kon staan, niet gehinderd door wat je dacht dat eigenlijk eerst nog moest gebeuren. Of je je leven wel zo zou inrichten en wanneer je ertoe kwam vertelde het verhaal niet.’</p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh4mBBrvz__BlfIQ4uwIxWqZljPhV-n0Lt_aqsOWdMaYI2C02rBRzq2X3gevq1Ea3-Q_Oc_NFHtxx2rk3wV0XkepYSh_C_IaHvX2Z3pse5aUumu1QUscJc8xOkOq4FR-659FcH-QRPve5y1/s640/Waterloostation2.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="480" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh4mBBrvz__BlfIQ4uwIxWqZljPhV-n0Lt_aqsOWdMaYI2C02rBRzq2X3gevq1Ea3-Q_Oc_NFHtxx2rk3wV0XkepYSh_C_IaHvX2Z3pse5aUumu1QUscJc8xOkOq4FR-659FcH-QRPve5y1/w480-h640/Waterloostation2.jpg" width="480" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Metrostation Waterlooplein, 02-04-2020 18:52</td></tr></tbody></table><p class="separator" data-blogger-escaped-style="clear: both;">‘Later als de rivier van de Vergetelheid door de lange gang van geboorte en dood omhoog stroomde en ieder die geroepen was zich in de stroom begaf om onder de zon, afgekoeld door de nacht, z’n leven te leiden, verdween de herinnering aan de Bestemming en het Lot en leken de verbintenissen en gebeurtenissen toevallig, of bijeen horend volgens de voorstellingen van de vergankelijke mens die in het voorlopige, zonder z’n richting te beseffen, z’n verwarde dromen droomde.’</p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiFr02m3O6y57Vfk77fxWorYtKHhZY_rG8O8FIPxbTHWn8l9jrOBSGgKP_ZKJDDSCHWfw3RrgLGclJu5NZ6biE_svddlzgEXEgm4pCaaVduj_63kvJX2gEUqVes0iJPhw8h5wcKg9aELCx/s640/Reguliersbree.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiFr02m3O6y57Vfk77fxWorYtKHhZY_rG8O8FIPxbTHWn8l9jrOBSGgKP_ZKJDDSCHWfw3RrgLGclJu5NZ6biE_svddlzgEXEgm4pCaaVduj_63kvJX2gEUqVes0iJPhw8h5wcKg9aELCx/w400-h300/Reguliersbree.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Reguliersbreestraat, 02-04-2020 18:12</td></tr></tbody></table><br /><div style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;">‘Omdat maar heel weinig mensen hun leven zo inrichten dat ze zichzelf herinneren, blijven ze steeds dezelfde dingen herhalen. Waarom zouden ze het ook anders doen?’</span></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjn4NeizR9tpwLfJ-MU4C-poUx1z3yc9cKbclysWSHmh1VbNlOq9dfzW0lKn8fBJF6yeNzROPkb3MmzDXKdfagvefLgfEV6Ml8oJnP3TBHn4LYLdc5rSe4-Q0nORQSacw9rqMvyvEH9JTwz/s640/Nes.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjn4NeizR9tpwLfJ-MU4C-poUx1z3yc9cKbclysWSHmh1VbNlOq9dfzW0lKn8fBJF6yeNzROPkb3MmzDXKdfagvefLgfEV6Ml8oJnP3TBHn4LYLdc5rSe4-Q0nORQSacw9rqMvyvEH9JTwz/w400-h300/Nes.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nes, 02-04-2020 18:28</td></tr></tbody></table><br /><div style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;">‘Maar als je jezelf wel herinnerde kwam het moment dat je besefte dat alle ontmoetingen en verbintenissen, nieuwe, oude en heel oude, niet meer waren dan een hulp om de grote verteller te vinden en zó dichtbij Hem te komen dat je het komende verhaal in jezelf voelde opkomen tegelijk met Hem.</span> </div><p class="separator" data-blogger-escaped-style="clear: both;">Dan veranderde je leven zó dat je de verbintenissen, ook die van heel vroeger, liet voor wat ze waren.<br />Je luisterde naar het ‘ervoor’, waardoor je afstandelijk leek voor de anderen om je heen door je liefde voor het alleen-zijn.’</p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhltV4U-l4DZyph_AUC6YlnS-EsWn5xK-DpumDLxjlArz49kmjXNiL47kuYUO2QcDZg-OVWoVcc9r5yxA7dE96OI8C0zw6nOeV8Jx3DOu5L5EK9GVdVhIOLV62bizPnXBSgZtHNJC7oBmW0/s640/Dam.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhltV4U-l4DZyph_AUC6YlnS-EsWn5xK-DpumDLxjlArz49kmjXNiL47kuYUO2QcDZg-OVWoVcc9r5yxA7dE96OI8C0zw6nOeV8Jx3DOu5L5EK9GVdVhIOLV62bizPnXBSgZtHNJC7oBmW0/w400-h300/Dam.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Dam, 02-04-2020 18:34</td></tr></tbody></table><br /><div style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;">Foto's: </span><em style="text-align: left;">Emilie van de Raa,</em><span style="text-align: left;"> gemaakt tijdens een late namiddag wandeling door het centrum van Amsterdam – dat er verlaten bij ligt vanwege de corona-crisis.</span> <p> </p><hr /><p style="text-align: left;"><small>Uit: Maarten Houtman, <em><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/teksten/verhalen/mythisch-verhaal/" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">Mythisch verhaal over het leven en lijden van de mens</a></span></em> – het bovenstaande is een letterlijke weergave van de in de tekst verwerkte citaten.</small></p><hr /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMOTpIdO86kBtHDV6uE67pzi5qoKahNKrEeLcfQ_n7Eo0Efts9PAICCSKdJ8mXHra0TemGiAeHSyFHNzqqrw7cv53VCwjQsLgfcrMFgPOqL_FAVwiAHIVgOo9XyfjIStD_TY0prJUM5Nd_/s427/Stadswandeling.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="300" data-original-width="427" height="141" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMOTpIdO86kBtHDV6uE67pzi5qoKahNKrEeLcfQ_n7Eo0Efts9PAICCSKdJ8mXHra0TemGiAeHSyFHNzqqrw7cv53VCwjQsLgfcrMFgPOqL_FAVwiAHIVgOo9XyfjIStD_TY0prJUM5Nd_/w200-h141/Stadswandeling.jpg" width="200" /></a></div><br /><p style="text-align: left;"><br /></p></div><p><small>Uitvoering: <em>Hein Zeillemaker</em></small></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-82190628689541041802019-11-06T10:26:00.005+01:002021-04-05T10:31:15.978+02:00Surfen op het ‘hier en nu’<p> door Simon Knepper</p><p><small>Inleiding van zaterdag 2 november 2019 bij Taozen-groep <span style="color: blue;"><em>‘Tao-zen oefenen’</em></span></small></p><p>Toen ik een jaar of 17 was kreeg ik voor mijn verjaardag mijn eerste, eigen boekje over Zen kado: de ‘Inleiding tot het Zenboeddhisme’ van professor D.T. Suzuki.<br />Vond ik geweldig fascinerend en ik begreep er niks van, behalve dat de schrijver waarschijnlijk heel geleerd was.<br />Maar al gauw kwamen gelukkig andere mensen langs. Alan Watts, Robert Pirsig met zijn geweldige ‘Zen en de kunst van het motoronderhoud’, maar ook Krishnamurti en Vimala Thakar en Karlfried Graf Dürckheim.</p><p>Wat die gemeen hadden is dat ze allemaal luid en duidelijk wezen op het <em>hier en nu</em> als de enige toegangsweg tot, laten we zeggen, het Onnoembare.<br />Zen, ging ik zo geleidelijk aan begrijpen en ook ervaren, is levenskunst en echte levenskunst houdt in dat je leert hier en nu te leven.</p><p>Zo denk ik er nog steeds over, en die overtuiging is inmiddels sterker dan ooit. Maar de afgelopen maanden heb ik wel veel nagedacht over de vraag: wat bedoel ik dan eigenlijk met ‘hier en nu leven’? En waarom vind ik het zo belangrijk, wat geeft het me?</p><p>Dat ‘hier en nu’ is iets heel vreemd en ongrijpbaars. Tijd en ruimte zijn onscheidbaar, weten we sinds Einstein, en in het verlengde daarvan zijn ook hier en nu onscheidbaar. ‘Hier’ is altijd ‘nu’ en ‘nu’ is altijd ‘hier’. Hedendaagse natuurkundigen kunnen je uitleggen dat de vraag <em>Wat gebeurt er nú op de planeet Venus?</em> ’zinloos is. Even zinloos als <em>Wat gebeurt er hiér op planeet Venus?</em> Elk ‘hier’ heeft kennelijk zijn eigen ‘nu’. Voor mij een verbluffende en mateloos fascinerende gedachte.</p><p>Wat de zaak nog mysterieuzer maakt, is dat ‘hier’ en ‘nu’ niet alleen onscheidbaar zijn, maar zich ook niet laten fixeren. Het hier en nu is een continue stroom, een soort rivier, en rivieren kun je per definitie niet fixeren om er optimaal mee in contact te komen. Hier en nu leven heeft blijkbaar niet te maken met iets stilzetten, iets vasthouden of isoleren.</p><p>Hier en nu leven is beslist óók niet dat we ons verleden uitwissen. Ik denk ook dat we dat helemaal niet kunnen, zolang we mentaal gezond zijn. Bovendien: je verleden uitwissen zou voor sommige mensen misschien voordelen hebben, maar het betekent ook dat alles verdwijnt wat je in dat verleden hebt geleerd.<br />Daarmee zou het heel onverstandig zijn. Als we hier ons verleden zaten uit te wissen, liepen we straks buiten onmiddellijk onder de eerste beste auto.</p><p>Daar komt bij dat we ons meeste recente verleden, datgene wat we net hebben beleefd, continu bij ons dragen in ons werkgeheugen en ons kortetermijngeheugen. Dat helpt ons te handelen. Voor dat datzelfde handelen is het nodig dat we voortdurend op de meest nabije toekomst anticiperen. Terwijl ik deze zin voorlees zie ik de volgende woorden al, en ben ik me ervan bewust dat er nog meer zinnen komen. En gelukkig maar, want daar kan ik bijvoorbeeld mijn intonatie op afstemmen.<br />Dat even vasthouden van het nabije verleden en anticiperen op de nabije toekomst hebben we gemeen met alle levende wezens. Het is inherent aan leven. Letterlijk ‘in het moment leven’ kúnnen we dus eenvoudigweg niet.</p><p>Waarmee ik nogmaals terug ben bij de beginvraag: Wat bedoel ik dan met hier en nu leven? Mijn antwoord is, uiteindelijk: ik heb geen flauw idee. Maar dat is geloof ik niet iets om wakker van te liggen. Want het goede nieuws is: tegelijk weet ik heel goed wat het is, hier en nu leven. Het gebeurt me vrij geregeld. Vaak genoeg in elk geval om te weten dat het niks bijzonders is, laat staan iets ingewikkelds. Ik denk alleen dat het zich niet in woorden laat vatten.</p><p>Nog meer goed nieuws: dat ik steeds zekerder denk te weten wat het allemaal <em>niet</em> is. Ik zei al: hier en nu leven kan volgens mij niet betekenen dat je verleden wordt gewist. Het kan ook niet betekenen dat je niet meer anticipeert op de toekomst. Prima, dat mag dan zo zijn, maar er is gelukkig nog meer over te zeggen. Het hier en nu leven dat ik bedoel, en dat wél kan, houdt in dat je niet de <em>bril</em> van het verleden op je neus hebt en ook niet de <em>bril</em> van de toekomst. Dat je je niet laat meeslepen en sturen door emoties die vastzaten aan gebeurtenissen uit het verleden, en ook niet door al die belangen die te maken hebben met het voor de toekomst veiligstellen en verstevigen van je ego. Met alles wat je niet werkelijk bent en wat er dus niet werkelijk toe doet.<br />Voor mij betekent hier en nu leren leven niks anders dan leren dáár alert op te zijn: op het feit dat je onbewust of halfbewust voor de zoveelste keer een van die gekleurde brillen hebt opgezet. En dan zo’n bril meteen weer even afzetten, zonder treurnis of zelfverwijt.<br />Zulk hier en nu zijn ervaar ik zelf als een soort surfen. Jezelf ontspannen staande houden op een rollende golf (ik stel me voor dat geoefende surfers dat zonder gerichte inspanning doen), en elke keer als je in het water bent gedonderd gewoon weer vrolijk op die plank gaan staan. Niks meer, niks minder.</p><p>Ten slotte: Waarom is op dié manier hier en nu leven belangrijk? Simpel, denk ik. Omdat het de enige manier is om jezelf en je omgeving tot hun recht te laten komen. En tegelijk: om je opgenomen te kunnen voelen in de levende werkelijkheid, die dan steeds weer even nieuw blijkt te zijn als dragend en ondoorgrondelijk.</p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-29967896872575687852019-10-26T10:46:00.004+02:002021-04-04T14:20:58.749+02:00Gurdjieff's Movements - aandacht, aandacht, aandacht...<p class="p1"><span class="s1">Tijdens de sessie van december 1994 vertelde Maarten Houtman deze zen-anekdote:</span></p><p class="p1" style="padding-left: 30px;"><span class="s1">Er was een leerling die aan meester Ikuju, een beroemde zenmeester, vroeg: ‘Meester, wat is nu het hart van zen? Wat is de kern, de laatste waarheid?’<br /></span><span class="s1">Meester Ikuju zweeg een poos en zei daarna: ‘Aandacht.’<br /></span><span class="s1">De monnik dacht: ja, natuurlijk: aandacht. Maar hij zei: ‘Ja, dat weet ik wel, maar wat ligt daar nu daaronder?’<br /></span><span class="s1">Meester Ikuju zei: ‘Aandacht, aandacht.’<br /></span><span class="s1">En toen zei de monnik: ‘Ja, maar in de Hart Soetra wordt gezegd dat het zwijgen ...’<br /></span><span class="s1">‘Ja,’ zei meester Ikuju, ‘dat is aandacht, aandacht, aandacht.'<br /><span style="font-size: small;"><span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/huissen/dec94/zaterdag/" style="color: blue;" target="_blank">Aandacht, aandacht, aandacht...</a></span>, Tao-zen sessie december 1994 in Huissen, <i>zaterdagmorgen</i></span></span></p><p class="p1"><span class="s1">Ik moest aan deze passage denken, toen me pas iets overkwam waar je allerlei dure namen aan kunt geven, maar wat vergelijkbaar is met als je ergens op een verlaten plek op aarde plotseling onder een stralende sterrenkoepel staat. Of met de fascinatie die er kan zijn als je in de stad op een heldere avond hoog in de hemel de maan ontwaart.<br /></span>Bij zo'n gelegenheid kun je bij jezelf constateren dat je ziel als het ware meezingt in het Al - dat is waar voor mij <i>echte aandacht </i>uit bestaat: totale aanwezigheid, er helemaal zijn.<br /><span class="s1">Wat we meestal niet in de gaten hebben, is dat een dergelijk diep bewustzijn een sterk <i>lichamelijke </i>component heeft. Dat is waar mijn verhaal eigenlijk over gaat:</span></p><p class="p1"><span class="s1">Ik was op een nacht - dat is voor mij vaak de tijd dat ik het helderst ben - op het internet aan het grasduinen naar geschikte muziek voor het wekelijkse shaken, toen ik op het Facebook belandde van het <em>Konya International Mystic Music Festival,</em> dat jaarlijks plaatsvindt in de Turkse stad Konya, rond de geboortedag van Jalal ad-Din Rumi. Op dat Facebook vond ik onderstaande video van een uitvoering van de </span><span class="s2"><em>Movements</em> van Gurdjieff</span><span class="s1">.</span></p><p><iframe allowfullscreen="allowfullscreen" frameborder="0" height="315" scrolling="no" src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FMysticMusicFest%2Fvideos%2F1145675162139995%2F&show_text=0&width=560" style="border-style: none; border-width: initial; overflow: hidden;" width="560"></iframe></p><p><span class="s1">Ik was direct al verbluft door de ongelofelijke intensiteit van het gebeuren en het effect dat het bekijken van een filmpje van 8 minuten op me had...</span></p><p class="p1"><span class="s1">Na die nacht tweemaal naar de video gekeken te hebben - en geluisterd, práchtig die muziek van <span class="s5">Gurdjieff/De Hartmann: <span style="color: blue;"><a href="https://youtu.be/GsUcl64C0Uw" rel="noopener noreferrer" style="color: blue;" target="_blank">N8 - The Great Prayer, Dervishes with Counting</a></span></span> - vond ik het welletjes, maar ik had wel een gevoel dat er iets bijzonders met me gebeurd was. Wat ik eigenlijk de volgende ochtend pas goed ontdekte.</span></p><p class="p1"><span class="s1">Ik doe sinds enige tijd bij het wakker worden de oefening van Maarten Houtman voor de <span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/tao-zen-meditatie/energie-oefening/" style="color: blue;" target="_blank"><span class="s5">energie-circulatie</span></a></span>. Ik voel de noodzaak ervan steeds sterker, nu ik mijn hooggespannen verwachtingen erover heb getemperd. Onder het beluisteren van de instructie op mijn mp3-speler heb ik soms moeite m'n aandacht erbij te houden en ik val regelmatig in slaap.<br /></span><span class="s1">Maar die ochtend was het totaal anders: ik was helder, m'n lichaam voelde heel erg aanwezig en het was alsof ik vanbinnen de energiebanen voelde liggen. Die 'totale aanwezigheid' van echte aandacht blijkt een kwestie van - letterlijk - aanwezig zijn met huid en haar, in hart en nieren ...</span></p><p class="p1"><span class="s1">Hoe het uiteindelijk mogelijk is dat, in samenspraak met een video, een dergelijke intensiteit van aandacht kan ontstaan, zal wel een raadsel blijven. Sommigen hebben het bij het bekijken van een kunstwerk of bij het beluisteren van toespraken van Maarten - die ook van een intensiteit zijn dat je soms aan een paar zinnen al genoeg hebt om verder te kunnen...</span></p><p><span style="font-size: small;"><em>Hein Zeillemaker</em><br />Eerder verschenen op <span style="color: blue;"><a href="https://www.shakingzen.nl/2017/11/gurdjieffs-movements-aandacht-aandacht.html" target="_blank">Shaking Zen Blog</a></span>, 7 nov. 2017</span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-65444691707432578662019-10-12T12:56:00.012+02:002021-04-05T04:25:32.045+02:00Waterland<p>Mist veegt in flarden langs het pad<br />het zicht niet meer dan honderd meter,<br />de sloot verdwijnt<br />alsof de wereld ophoudt te bestaan.</p><p>De zon schetst vaag wat witte lijnen<br />een dak – een stal, een huis misschien,<br />een hond blaft, dichtbij maar toch ongezien<br />en ook de auto’s zijn alleen nog maar te horen.</p><p>De tijd lijkt stil te staan en alle menselijk<br />gedruis ver weg.</p><p>Ook ik sta stil en wil niet meer dan dit –<br />een kleine plek om te verwijlen.</p><p><small>Klaaske Fokkens<br />januari 1999</small></p><p><small><br /></small></p><p><small><br /></small></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-77871204188246022252019-03-21T11:30:00.002+01:002021-04-04T15:53:50.985+02:00Okada – meester van adem en seiza-bankje<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<blockquote class="tr_bq">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIboy76ltRlwihtT49Yopvv9i42eVx0ClaVzpsbBfeMMX37jYsYMJfSWihtzEJB7UTj_ZKj56P4fwbbUNKFtAr554s88dVaxbLCAVOttZUb5yivpRMEpAK6ioGN-nxMLlahqSta-chma_5/s1600/Okada.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="693" data-original-width="460" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIboy76ltRlwihtT49Yopvv9i42eVx0ClaVzpsbBfeMMX37jYsYMJfSWihtzEJB7UTj_ZKj56P4fwbbUNKFtAr554s88dVaxbLCAVOttZUb5yivpRMEpAK6ioGN-nxMLlahqSta-chma_5/s320/Okada.jpg" width="212" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Okada Torajiro in 1920, 49 jaar oud</td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<blockquote class="tr_bq">
<i>“De Seiza-houding stemt overeen met de natuur. Waarom valt een pagode, zelfs een van vijf verdiepingen, niet om? Omdat zij het fysisch evenwicht bewaart. Wanneer men in de Seiza-houding zit, valt men niet om, van welke kant men ook een stoot zou krijgen.”</i><br />
<span style="font-size: x-small;"><span style="color: blue;">Okada Torajiro</span>.</span></blockquote>
</blockquote>
‘Een echte 'Zenner' zit in de lotus-houding op een kussen’<br />
Zo is het bij mij van meet af aan overgekomen. Ik zag die yoga beoefenaars hun soepele benen onder zich vouwen, de rug gestrekt, de pink omhoog, en ik wist: dit is ZEN...<br />
Zelf was ik met mijn lichamelijke constitutie vanzelfsprekend tot het bankje veroordeeld, het krukje voor de krukken, een voorstadium van de stoel. Dat werd dan met een mooi woord ‘seiza-bankje’ genoemd, maar ja, <i>what's in a name? </i>Eigenlijk doe je een beetje voor spek en bonen mee ... en met slechte vooruitzichten...<br />
<blockquote class="tr_bq">
“Net als de Tao, is het werk van <b><span style="color: blue;">Okada Torajiro</span></b> (1872-1920) misschien het gemakkelijkst te definiëren in termen van wat het <i>niet</i> is. Okada heeft de wereld <span style="color: blue;"><b>Seiza</b></span> geboden, een eenvoudig middel om jezelf te ontwikkelen, gebaseerd op een goede zithouding en een juiste ademhalingsmethode."<br />
<span style="font-size: x-small;">Joshua Shapiro, <i>‘The Life & Times of Okada Torajiro’,</i> Kyoto Journal, december 2015.</span></blockquote>
<i>Seiza </i>was een zen-lekenbeweging die in de eerste decennia van de 20e eeuw in Japan een grote verspreiding had. Ook Graf von Dürckheim kwam er mee in aanraking, hij prijst de zachtheid van de methode in zijn boek 'Hara'.<br />
Joshua Shapiro geeft in het aangehaalde artikel vervolgens een opsomming van wat ‘Seiza’ dan <i>niet </i>is:<br />
<blockquote class="tr_bq">
“Als religie echt over ‘redding’ gaat, dan is <i>Seiza</i> (letterlijk: <i>‘in stilte zitten’</i>) een religie zonder attributen. Hyper-minimalistisch als het is, schuwt het externe organisatie, tempels, tienden, dogma, theorie, canon, aanbidding, overtuigingen, literatuur, geschriften, kalender, gebeden, hymnes, priesterschap, hiërarchie, relikwieën, iconen, heiligen, eerbetoon, persoonlijkheidscultus, vakanties, mythen, kosmologie, symbolen, architectuur, wetten, geboden, uniformen en kostuums.”<br />
En je vraagt je af, als religie echt ‘<i>religio</i><i>’</i> (= ‘<i>verbinding</i><i>’ </i>) wil zijn, hoe kan dat zijn als er zoveel stof in de lucht is...</blockquote>
Zijn conclusie luidt dan ook: <i>“<span style="color: blue;">Seiza is truly more zen than Zen.</span></i><span style="color: blue;"><i>”</i></span><br />
<br />
En bij dat ‘Seiza’ van Okada hoorde ... het seiza-bankje – niet als een uitwijkmogelijkheid voor krukken, maar als een uitgekiende, geavanceerde manier van in balans zitten.<br />
Voor de goede orde, we hebben het hier over de Okada, ‘meester van de adem’, van de Tao-zen sessie van maart 1983: <i><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/eefde/maart83/" target="_blank">Meester Okada en het geheim van de adem</a>.</i><br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgo5mowcfMrlcRyRyNaCi6mIoCeIhIkrW1DL0zWGCAwDpbxTxo_6o6isthyphenhyphenqJ95yXtxjautg92rGJwL5JLaB3ROJUegCtnNbWQUktOKkdRRTu0x4zCQ4nRPan-EIFEx46cOOfFSNOml7ySr/s1600/Seiza-bankje.png" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="544" data-original-width="876" height="198" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgo5mowcfMrlcRyRyNaCi6mIoCeIhIkrW1DL0zWGCAwDpbxTxo_6o6isthyphenhyphenqJ95yXtxjautg92rGJwL5JLaB3ROJUegCtnNbWQUktOKkdRRTu0x4zCQ4nRPan-EIFEx46cOOfFSNOml7ySr/s320/Seiza-bankje.png" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Seiza-bankje</td></tr>
</tbody></table>
<br />
Wie was die Okada eigenlijk? Shapiro vertelt:<br />
<br />
Okada was vanaf zijn tienerjaren ‘een zoeker op het pad’, met zowel interesse in landbouwinnovatie als in de ontwikkeling van lichaam en geest. “Hij bestudeerde in vertaling de onderwijsideeën van Rousseau's <i>'Emile ou de l'éducation'</i> en Plato's <i>Politeia</i>. Hij las ook de leringen van Confucius, Jezus, Lao-Tzu, Boeddha, Mencius, Shinran en Hakuin.”<br />
Op zijn veertiende ervoer hij, terwijl hij temidden van de rijstvelden naar de ondergaande zon keek, een zelf-realisatie. “Hij bezocht toen beroemde priesters en ontving training in za-zen. Hij maakte bedevaarten om vooraanstaande denkers, filosofen en staatslieden van zijn tijd te ontmoeten, op zoek naar antwoorden. En hij bezocht boeddhistische tempels en observeerde de houding van de Boeddha in standbeelden.”<br />
En Okada zette zijn ontdekkingstocht voort in Amerika, waar hij tweeëneenhalf jaar verbleef ... tot hij bericht krijgt van zijn gearrangeerde huwelijk.<br />
<br />
Dat huwelijk hield niet lang stand...<br />
Eind maart 1906 verlaat Okada huis en haard, berooid. Hij trekt, in de openlucht slapend, te voet naar Tokyo, een tocht van 285 kilometer. Vervolgens woont hij daar twee jaar bij een vriend op een kamer, contact met de buitenwereld mijdend. Intussen experimenteerde hij met de ademhaling en de houding, en verfijnde zo de ‘Seiza’-methode waar hij mee naar buiten zou komen.<br />
<br />
Twaalf jaar later woonden – “zonder sociale media,” zoals Shapiro vermeldt – 20.000 Japanners zijn dagelijkse bijeenkomsten van ‘in stilte zitten’ bij, waar hij onderwees door zijn voorbeeld en met stilzwijgende aanwijzingen. Studenten gingen er in de vroege ochtend vóór hun colleges naartoe, wars van al het hoofdwerk en alle Westerse boeken die ze moesten bestuderen. Maar ook sommigen van hun leermeesters gingen, en huisvrouwen, diplomaten, soldaten, zelfs leden van de Keizerlijke familie - kortom, <i>tout Tokyo </i>was erbij...<br />
... totdat Okada in 1920 onverwachts komt te overlijden aan een nierfalen ... zijn leerlingen, die dachten dat hij het eeuwige leven had, ontredderd achterlatend...<br />
<br />
Ik eindig met een uitspraak van Okada (die geen eigen teksten naliet), die aantoont hoe onconventioneel hij was, en die mij als beoefenaar van het ‘shaken’ een grote voldoening gaf:<br />
<blockquote class="tr_bq">
“The essence of seiza is not limited to the sitting form. I introduced this kneeling style because it's well suited to the Japanese sitting custom. Were I European, I would teach with dance. We cannot dance if our center is not stable, firm, and balanced.”</blockquote>
Ook op dat bankje zitten we niet gebakken, iedereen zal zijn eigen oefening vinden en zijn eigen vorm.<br />
<br />
<span style="font-size: x-small;">Hein Zeillemaker</span><br />
<br />
<br />
<style>
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:"MS 明朝";
mso-font-charset:78;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:1 134676480 16 0 131072 0;}
@font-face
{font-family:"MS 明朝";
mso-font-charset:78;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:1 134676480 16 0 131072 0;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0mm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
border:none;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-size:9.0pt;
mso-ansi-font-size:9.0pt;
mso-bidi-font-size:9.0pt;
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
color:black;
mso-fareast-language:JA;}
@page WordSection1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;
mso-header-margin:35.4pt;
mso-footer-margin:35.4pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
-->
</style>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-65444467764652991932018-12-12T17:00:00.001+01:002019-05-24T04:02:48.610+02:00Een heilige voor Frankrijk<span style="color: #3d6dc6; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Bij het lezen van ‘Wachten op God’ van Simone Weil</span><br />
<br />
Ik heb als telg uit een gereformeerde familie heel wat dominees voorbij zien komen - ook die van ver moesten komen en bij ons als logé of gast aan tafel verbleven. Dat waren ‘de besten’, heette het. Eigen dominees wekten niet zoveel geestdrift op...<br />
Dat veranderde toen er in 1955 een nieuwe voorganger kwam met een duidelijk afwijkend profiel: dominee Valkhof. Hij was een nog jonge man, begin dertig, die met zijn exotisch ogende vrouw en kinderen intrek nam in de pastorie.<br />
Ds. Valkhof was een bevlogen man. Dat alleen al wekte de nodige weerstand op onder de gemeenteleden ... hij was ongewoon ... was hij wel ‘één van ons’...<br />
Nee, dat was hij niet. Ik hoorde al gauw van mijn vader - die ouderling was - wat zijn achtergrond was: Valkhof was een zogenaamde ‘bekeerde Jood’. Hij was dus niet iemand aan wie het lidmaatschap van generatie op generatie doorgegeven was en, zoals wij, vlak na de geboorte gedoopt was, maar iemand van buiten, die bewust voor de kerk - en in dit geval het Christendom - gekozen had, en bovendien nog een speciale roeping had - wat de ijver die hij als predikant aan de dag legde wellicht verklaarde... Hoe dan ook, er waaide een frisse wind in de gemeente.<br />
Reinhard Valkhof werd bij ons thuis op handen gedragen: eindelijk een zielenherder die vanuit z'n hart sprak, en niet vanuit vooropgezette ideeën of dogma's. Hij had ook mijn sympathie en ik belandde bij hem op catechisatie, ook al werd ik uiteindelijk geen ‘belijdend lid’.<br />
<br />
Ik moest hieraan denken toen ik onlangs de vertaling van <i>Attente de Dieu </i>van Simone Weil ter hand nam. Ook zij was een ‘bekeerde Jood‘, die, net als mijn dominee Valkhof, uit een welgesteld intellectueel milieu kwam, maar welbewust een weg koos tegen de stroom in.<br />
Maarten van der Graaff wijdde in de NRC van 18 november een artikel aan <i>‘De filosofe die koos voor een leven als fabrieksarbeider’</i>: “Het werk van de Franse Weil laat je voelen wat de onderdrukten voelen. Vijfenzeventig jaar na de dood van de filosofe en mystica is het actueler dan ooit.”<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi39dtR4o6uk0cr0jAw-bBAykoReU0e7t6D-Dd0kPLBw3rSrAIDmbeoNY7OMDbypEXUVbcniqPK6bwIGZD_pRAJm8K7Bf5rXJfBIYZqnXXGPoFtEobIgU5Tm7wWEbezyGcbTV-BimBGBN6F/s1600/220px-Simone_Weil_1921.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="203" data-original-width="220" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi39dtR4o6uk0cr0jAw-bBAykoReU0e7t6D-Dd0kPLBw3rSrAIDmbeoNY7OMDbypEXUVbcniqPK6bwIGZD_pRAJm8K7Bf5rXJfBIYZqnXXGPoFtEobIgU5Tm7wWEbezyGcbTV-BimBGBN6F/s1600/220px-Simone_Weil_1921.jpg" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Simone Weil, 1909-1943</td></tr>
</tbody></table>
<br />
In <span style="color: blue;"><b>Wachten op God</b></span> schrijft Weil over ‘aandacht als liefdevolle houding’, die zichtbaar maakt wat aan het zicht onttrokken wordt door de willekeur van machtsrelaties. Die aandacht komt voort uit wachten, uit stilte, een ‘passieve activiteit’, die ze ook aantreft in de Bhagavad Gita, en bij Lao Tse.<br />
Weil gebruikt er het het klassiek Griekse begrip εν υπομονη voor: wachten ‘in geduld’. Bij Maarten Houtman kwam ik het tegen als ‘het grote wachten’: <a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/maarssen/okt2004/zondagmi/" target="_blank">maartenhoutman.nl/laatste/okt2004/zondagmi/</a><br />
<br />
Weil noemt deze liefde tot de schone orde der wereld - die zij trouwens node mist in het Christendom - ‘een aanvulling op naastenliefde’. We leven in een droom, zegt ze, en wie wakker wil worden en ‘de ware stilte’ wil vernemen, moet afstand doen van zijn denkbeeldige centrale plaats in de wereld:<br />
<blockquote class="tr_bq">
<i>Er bestaat een realiteit buiten de wereld, dat wil zeggen, buiten ruimte en de tijd, buiten het mentale universum van de mens, buiten elke sfeer die toegankelijk is voor menselijke vermogens. In overeenstemming met deze realiteit, is er in de kern van het menselijk hart een verlangen naar het absolute goede, een verlangen dat er altijd is en nooit wordt gestild door enig object in deze wereld ....</i><br />
<i>Die realiteit is de unieke bron van al het goede dat in deze wereld kan bestaan: dat wil zeggen, alle schoonheid, alle waarheid, alle gerechtigheid, alle legitimiteit, alle orde, en al het menselijk gedrag dat zich bewust is van verplichtingen ....</i><br />
<i>Hoewel het buiten het bereik van menselijke vermogens ligt, heeft de mens het vermogen om zijn aandacht en liefde hierop te richten ....</i><br />
<i>De combinatie van deze twee feiten - het verlangen diep in het hart naar het absolute goede, en het vermogen, hoewel alleen latent, om aandacht en liefde te richten op een werkelijkheid buiten de wereld en het goede daarvan te ontvangen - vormt een schakel die elke mens, zonder uitzondering, verbindt met die andere realiteit. Wie die realiteit herkent, herkent ook die schakel. Daarom zal hij ieder mens, zonder enige uitzondering, als iets heiligs beschouwen dat zijn eerbied verdient. Dit is het enige mogelijke motief voor een universeel respect voor alle mensen.</i><br />
<span style="font-size: x-small;">Simone Weil, <i><a href="http://www.pbs.org/wgbh/questionofgod/voices/weil.html" target="_blank">Profession of Faith</a></i> - Draft for a Statement of Human Obligation (1943)
</span></blockquote>
Maarten van der Graaff eindigt zijn krantenartikel als volgt:<br />
“De ideeën van Simone Weil over arbeid, aandacht en het decentreren van de eigen ervaring, zijn een bron van weerstand tegen de mens als middelpunt van een maakbare wereld, waar hij, door onderwerping van mens en dier, tot de laatste snik winst uit wil persen.”<br />
<br />
<br />
<br />Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-24203433319428184542018-05-05T18:41:00.104+02:002021-04-23T12:57:15.477+02:00Viering 100e geboortedag Maarten Houtman<p>Op zaterdag 5 mei 2018 vierde de groep '<em>Tao-zen oefenen',</em> samen met een kleine groep genodigden, de honderdste geboortedag van Maarten Houtman in het Zen Centrum op de Binnenkant in Amsterdam.</p><p>Na het stille zitten, luisterden we naar '<em>Ons tijdelijk tehuis', </em>een toespraak van Maarten uit augustus 2006 over onze moeizame relatie met ons lichaam.</p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" high="100" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><span style="font-size: medium;"><span style="background-color: white;">Toespraak '<span style="color: blue;"><a href="https://www.maartenhoutman.nl/toespraken/mennorode/aug2006/zondagmo/" target="_blank">Ons tijdelijk tehuis</a></span>'</span></span></td></tr></tbody></table>
Daarna strekten we de benen door te 'shaken' op <em>Derviches Trembleurs </em>pianomuziek van Gurdjieff, waar Maarten ons op een zomerse avond van een sessie in Amersfoort mee verraste:<p><br /><iframe allowfullscreen="allowfullscreen" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/QAMQ3eKAMAU?rel=0" width="560"></iframe></p><p>Toen was de beurt aan Ad Verhage die, voorafgaand aan zijn eigen herinneringen aan Maarten, een kleine schets van diens leven gaf - <a href="#_ftn1">zie de tekst onderaan</a>.</p><p>Tot slot van het officiële gedeelte presenteerde Klaaske de brochure <i>'</i><em><b><a href="#_ftnref1 ">Ons tijdelijk tehuis</a></b>',</em> een gelegenheidsuitgave van 'Zen als Leefwijze' met de tekst van de toespraak<em>,</em> verluchtigd met een prachtig portret van Maarten en sfeerfoto's van het huis in Molenwijk waar hij veertig jaar met Hanna woonde.</p><h4 style="text-align: center;"><em><span><br /></span></em></h4><h4 style="text-align: left;"><em><span><br /><hr /></span></em></h4><h4 style="text-align: left;"><span>De onderstaande foto-impressie geeft een beeld van de feestelijke bijeenkomst:</span></h4><hr /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsP4Y5EC4wkUqZoVUWiHjxqkUtbYnve8Tzf1KDdULkrS2cxR7k0250YrNeU1-U-qF5jQZPyeDDWxYU4LA1of3lnwU7NIroCYbOcFwGcXkLgPkl3koD-SebmvgnBISwhRHspZ_LLIJxVV8j/s960/31947345_10155423312630095_5975897824980631552_n.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="720" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsP4Y5EC4wkUqZoVUWiHjxqkUtbYnve8Tzf1KDdULkrS2cxR7k0250YrNeU1-U-qF5jQZPyeDDWxYU4LA1of3lnwU7NIroCYbOcFwGcXkLgPkl3koD-SebmvgnBISwhRHspZ_LLIJxVV8j/w300-h400/31947345_10155423312630095_5975897824980631552_n.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">De zendo wordt klaargemaakt voor de ontvangst</span></td></tr></tbody></table><div><br /><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglKQI6L1W6GDPv8cH7B0_XfB-8XtdXyOZEXbkO_N6inZ2m-TVqWJ-0_8FP_4k_sf5hd9HA1hfrOI5Rv0-rAZ2OEjXebp22FquJgBaYKNPc5MblbitketmcbH42RTioWKd0BJZrdydiWe_a/s1024/IMG_6886-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglKQI6L1W6GDPv8cH7B0_XfB-8XtdXyOZEXbkO_N6inZ2m-TVqWJ-0_8FP_4k_sf5hd9HA1hfrOI5Rv0-rAZ2OEjXebp22FquJgBaYKNPc5MblbitketmcbH42RTioWKd0BJZrdydiWe_a/w300-h400/IMG_6886-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Lene en Jan, klaar om de gasten te ontvangen</td></tr></tbody></table><br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHEARn-et5aeqMceEQ5vM6ODdZ_0NA4kyEsp5HA8QSqbhY5SgCXH2LBE-bUaaVQKHYT5jsOL1BkP4-tBiEp97Qdr6VuVMP-t-R8z3qjKrfRfo5EH8a-4zCQqly7B5GxYsYQ5Oo1-1sjpLk/s640/IMG_0180-e1525710588166.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="480" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHEARn-et5aeqMceEQ5vM6ODdZ_0NA4kyEsp5HA8QSqbhY5SgCXH2LBE-bUaaVQKHYT5jsOL1BkP4-tBiEp97Qdr6VuVMP-t-R8z3qjKrfRfo5EH8a-4zCQqly7B5GxYsYQ5Oo1-1sjpLk/w300-h400/IMG_0180-e1525710588166.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">De eerste gasten arriveren</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQ2hSCuGN9m-V955FDHBOslWKK2d6_aUV9IDqkSRdk4Z3T-meKy_P_yRZkiKW5xbHellWoHVoJhpm7GyV348srcQe63yssZjMxDIQPMWOWRf3UUDqqrNh98NLSQkmdXXyxNKpAffUKwj2W/s640/IMG_0185kopie.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQ2hSCuGN9m-V955FDHBOslWKK2d6_aUV9IDqkSRdk4Z3T-meKy_P_yRZkiKW5xbHellWoHVoJhpm7GyV348srcQe63yssZjMxDIQPMWOWRf3UUDqqrNh98NLSQkmdXXyxNKpAffUKwj2W/w400-h300/IMG_0185kopie.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">De Zendo is volgelopen...</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgboVvHEWhNI1XVSChUaWS13xkUy-XI-eR9Vw10y4l1vMBiV08YjzF6hAJQIo-qyqnwK2zv-v5eyFa-NGBbJRYW8eOkdsD8SC4BwbGeWObarILaCQXmT23d9Zc7sqMjpCa8rpJwvldJRIcG/s1024/IMG_6907-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgboVvHEWhNI1XVSChUaWS13xkUy-XI-eR9Vw10y4l1vMBiV08YjzF6hAJQIo-qyqnwK2zv-v5eyFa-NGBbJRYW8eOkdsD8SC4BwbGeWObarILaCQXmT23d9Zc7sqMjpCa8rpJwvldJRIcG/w300-h400/IMG_6907-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Ad haalt zijn herinneringen aan Maarten op</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2q4q5ZJbbvX7GBbI1FKKyAOZI6aCkVW60dFebhlp58X4L72Q7pQrmLKIADCZvhTLB-vq1w1jqrdTjb2rBJ4tKQNyZPcYVRYW12L0YvNDEP0kPDjmZTqq6gyh6D5Bv6HJn5b94fKUd-S6Z/s640/IMG_0182A.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="480" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2q4q5ZJbbvX7GBbI1FKKyAOZI6aCkVW60dFebhlp58X4L72Q7pQrmLKIADCZvhTLB-vq1w1jqrdTjb2rBJ4tKQNyZPcYVRYW12L0YvNDEP0kPDjmZTqq6gyh6D5Bv6HJn5b94fKUd-S6Z/w300-h400/IMG_0182A.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Luisterend naar Ad</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj12MPFJWdKlD1t8A52U6IBe0BElu0lEQPag2Z-cuaCaDH3MhvlVLyca8B9AKoiXR6A_dgBFIVlWMEf6IXZUyO4EvdEAxkZjw3kO5_cE6nG7Ide4s42IZ4XS_znvSawoLo01jr6Qr66w2GF/s1024/IMG_6919-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj12MPFJWdKlD1t8A52U6IBe0BElu0lEQPag2Z-cuaCaDH3MhvlVLyca8B9AKoiXR6A_dgBFIVlWMEf6IXZUyO4EvdEAxkZjw3kO5_cE6nG7Ide4s42IZ4XS_znvSawoLo01jr6Qr66w2GF/w300-h400/IMG_6919-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Jelly en Rob bekijken het Tai Chi fotoboek van Epi van der Pol</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQDZvUB6QTuu9TnVtqGl-1hefhi-dVgbp5uXCYEo3LhxNVTTdjb5w4IvpOI6tvCClo0wHWMCVdjSnOjSmERV6AducQmDieNwNlSJgKf5M_f9QKUSrQQCN3UZLllJ6VN9IhcDlyru4BKCvW/s1024/IMG_6910-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQDZvUB6QTuu9TnVtqGl-1hefhi-dVgbp5uXCYEo3LhxNVTTdjb5w4IvpOI6tvCClo0wHWMCVdjSnOjSmERV6AducQmDieNwNlSJgKf5M_f9QKUSrQQCN3UZLllJ6VN9IhcDlyru4BKCvW/w300-h400/IMG_6910-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Jaap en Casta in gesprek</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgVO2QtlRfaKN8XCItWSZLQ1zk9oPNcT3Xb-A3OZW5Z9kzrXlITx2hUtWCOt1mTvRliYTqb0Uv-UxgKwwV5d9rMDFYnoav1wR2rsasAKfk_6CpAxDvOSia4e8KaNQWwZDuLfbEUOJJLIk5/s1024/IMG_6896-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgVO2QtlRfaKN8XCItWSZLQ1zk9oPNcT3Xb-A3OZW5Z9kzrXlITx2hUtWCOt1mTvRliYTqb0Uv-UxgKwwV5d9rMDFYnoav1wR2rsasAKfk_6CpAxDvOSia4e8KaNQWwZDuLfbEUOJJLIk5/w300-h400/IMG_6896-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Onderonsje van Henk en Aloys</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8oP-a_7JFZ96rBWypCSGmAyWxh3ZURLOJsRDjIWN50VJBFD4NVAtZo0O4v6BbkjhBxRI87-UGsswcN_jNGfg7ZY7OrFpUyj2rpEP-Z6I5wRJSnTziXn-rR8GfqbpYTyZsXxWbkXwqKXiq/s300/IMG_6915-225x300.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="300" data-original-width="225" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8oP-a_7JFZ96rBWypCSGmAyWxh3ZURLOJsRDjIWN50VJBFD4NVAtZo0O4v6BbkjhBxRI87-UGsswcN_jNGfg7ZY7OrFpUyj2rpEP-Z6I5wRJSnTziXn-rR8GfqbpYTyZsXxWbkXwqKXiq/w300-h400/IMG_6915-225x300.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Rien en Angela</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixm4xzEu7F0sL6NI1U0x-hqi_EzXGwPkvOnAjl2zzeK6KX9Ta_UJ0zhooqcSrSJShGyeB5-MfcuU7Wn_2wotFC1a3Zrn3Y3ggtq0nSc_Oy0ziIU6aIrDqicE_LbUul0e-km2KDVjoi5ZaA/s1024/IMG_6914-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixm4xzEu7F0sL6NI1U0x-hqi_EzXGwPkvOnAjl2zzeK6KX9Ta_UJ0zhooqcSrSJShGyeB5-MfcuU7Wn_2wotFC1a3Zrn3Y3ggtq0nSc_Oy0ziIU6aIrDqicE_LbUul0e-km2KDVjoi5ZaA/w300-h400/IMG_6914-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Eddy en Mayke</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhp4v2tdSM2X7-jFhc2Z5EWBjpwKGgDFoUWMn42YTrMD_huj_kOptKF9JLWSl__SnZhBTYl8mJNAj3FRuhIZyuw_Tv6sLm8hJ99tlD9P9KaIMlEewrf8YVv-V02Jm2aNDNXmz4mjfmIrarg/s1024/IMG_6911-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhp4v2tdSM2X7-jFhc2Z5EWBjpwKGgDFoUWMn42YTrMD_huj_kOptKF9JLWSl__SnZhBTYl8mJNAj3FRuhIZyuw_Tv6sLm8hJ99tlD9P9KaIMlEewrf8YVv-V02Jm2aNDNXmz4mjfmIrarg/w300-h400/IMG_6911-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Koos en Marianne</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSE4b5vWMqBbWuTxrs_PwfbbuFFHox975bkyuL2ql-CNzrcxFMAZBK-nQeEJ9iVNVskpI0RsnygtPB6d7OWMbortswKsP58JYUZJbWoqiHGL_8GhXgaRbAXW7uVjkpwW3rxI0yVsVjOvFP/s1024/IMG_6925-768x1024.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSE4b5vWMqBbWuTxrs_PwfbbuFFHox975bkyuL2ql-CNzrcxFMAZBK-nQeEJ9iVNVskpI0RsnygtPB6d7OWMbortswKsP58JYUZJbWoqiHGL_8GhXgaRbAXW7uVjkpwW3rxI0yVsVjOvFP/w300-h400/IMG_6925-768x1024.jpg" width="300" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Lucas met Klaaske</td></tr></tbody></table><div style="text-align: center;"><br /></div><p><small><i>Met bijdragen van Lucie, Emilie en Lene.</i></small></p>
<br />
<hr /><h4 style="text-align: left;">
><a href="#_ftnref1 " name="_ftn1"></a>Tekst van de toespraak van Ad Verhage
</h4><hr />
<p>Het is mij een grote eer dat ik honderd jaar na zijn geboorte met jullie herinneringen mag ophalen over mijn tijd met Maarten. Voor nog veel meer informatie verwijs ik je naar de website <a href="https://www.maartenhoutman.nl/" target="_blank">www.maartenhoutman.nl</a></p><p>Frederik Maarten Johan werd op 29 april 1918 op een rubberplantage bij Poerwokerto op midden-Java geboren. Poerwokerto ligt op ongeveer 300 km ten zuidoosten van Djakarta en 150 km ten oosten van Bandoeng. Zijn ouders zijn Johan Arnold Houtman (1885-1962) en Henriette Marie-Christine van Steijn-Van Hensbroeck (?-1944/45). Hij was bij de vrijmetselaars, zij was theosofe en leek niet helemaal op haar plaats in het oerwoud.</p><p>Maarten werd na zijn geboorte toevertrouwd aan een inheemse min. Daarna was er een oude baboe die hem vertelde over de geheimen van het oerwoud en die hem ook inwijdde in de mythen en de sagen van Java. Ze sprak over de Andere Wereld, over verborgen krachten en hielp hem om de band met die andere werkelijkheid te versterken.</p><p>Na de middelbare school in Bandoeng vertrok hij naar Nederland, samen met zijn moeder. Zijn moeder ging voor een medische behandeling, bleef een jaar in Nederland, en keerde daarna weer terug. Maarten was begonnen met de studie elektrotechniek en bleef in Nederland om die af te maken. Zijn moeder had goede contacten in theosofische kringen en hielp hem aan een technisch baantje in het Sterkamp te Ommen. Op een morgen, toen hij in een mineurstemming rond liep omdat een vriendinnetje het had uitgemaakt kwam Krishnamurti op de fiets langs. Op internet staat een foto van Krishnamurti op de fiets in Ommen met jaartal 1936. Krishnamurti stopte en legde Maarten een warme hand op de schouder. Het leek of voor hem de zon op kwam. Krishnamurti is altijd heel belangrijk voor Maarten gebleven. In het Sterkamp ontmoette hij ook Nora de Graaf, een meisje dat heel mooi viool speelde.</p><p>Met Nora keerde hij na het voltooien van zijn studie elektrotechniek terug naar Nederlands Indië en wel naar Bandoeng, want zijn ouders hadden intussen de plantage verkocht en waren naar die aangename op 750 m hoogte gelegen stad verhuisd. Hij kreeg een baan bij het elektriciteitsbedrijf dat in Buitenzorg was gevestigd. Dat ligt iets ten zuiden van Batavia (Djakarta). Hij werd opzichter bij de constructie van hoogspanningsmasten en -leidingen op afgelegen plekken. Nora bleef achter bij zijn ouders in Bandoeng. Maarten kwam tijdens zijn werk in contact met de inheemse vrouw Soekina en werd hevig verliefd op haar. Zijn gepassioneerde autobiografie “De andere oever” gaat uitgebreid in op die relatie. Intussen kregen Nora en hij hun eerste kind, Frank.</p><p>De verovering van Nederlands Indië door Japan was op 8 maart 1942 een feit. De Nederlanders werden voor de volgende 3 jaar opgesloten in kampen. Maarten werd naar een mannenkamp gestuurd en werd daar verpleger. Nora, Frank en de moeder van Maarten kwamen in een vrouwenkamp terecht. Maarten heeft in het kamp belangrijke spirituele ervaringen gehad en heeft daar met ons vaak over gesproken. Zijn ervaringen waren van die aard dat de Japanners daarna nooit populair bij hem zijn geweest. Soekina overleed in het eerste jaar van de bezetting aan een slangenbeet. Zijn moeder stierf in het kamp aan leverkanker, bijgestaan door Nora.</p><p>Na de bevrijding ging hij met Nora en Frank naar Nederland, het ‘domineesland met een cultuur die mij wezensvreemd was’. Zijn vader, die erg geleden had onder alle gebeurtenissen, ging ook mee. In Nederland kregen Maarten en Nora een tweede kind, Nel. Maarten kreeg een baan bij een uitgeverij, raakte geïnteresseerd in vormgeving en studeerde in de avonduren voor grafisch ontwerper.</p><p>Het was in de naoorlogse jaren hard werken voor brood op de plank, maar desondanks vond hij toch nog tijd voor spirituele zaken. Als voorzitter van de Bilthovense Kring voor wijsbegeerte en psychologie nodigde hij in 1956 de Duitse zenleraar Karlfried Graf Dürckheim uit voor een lezing. Het klikte tussen die twee en Dürckheim leerde hem vervolgens mediteren. Begin jaren zestig kreeg hij van Dürckheim de opdracht om in Nederland meditatielessen te geven. Hij was in die tijd heel druk als docent op de Grafische School in Utrecht. Pas in 1970 begon hij met zijn eerste meditatiegroep, in een nonnenklooster (Franciscanessen in Denekamp). Daarna breidden zijn activiteiten zich uit. Zijn methode van mediteren noemde hij Integrale Meditatie.</p><p>Zijn huwelijk met Nora strandde en hij vond een nieuwe liefde, de kunstenares Hanna Mobach, met wie hij in 1975 officieel ging samenwonen.</p><p>In een brochure van Maarten uit 1977 wordt de methode van <em>Integrale Meditatie</em> omschreven:</p><p style="padding-left: 30px;"><em>“Integrale Meditatie</em> is een werkdiscipline gebaseerd op de praktijk van Soto-Zen, zoals onderwezen door Karlfried Graf Durckheim en uitgewerkt door de leraar Maarten Houtman. Bij deze meditatie word je systematisch geconfronteerd met de werkelijkheid van het eigen lichaam, en met alle tekortkomingen, onrust en spanning die daarin aanwezig zijn. Door de basisoefening van het roerloze zitten wordt de werking van het eigen bewustzijn onderkend. Zodoende krijgt men vat op de niet-besefte, geautomatiseerde beweging van denken-voelen en de gevolgen daarvan voor het lichaam. Een verwoord inzicht dat de oefening begeleidt doet moeilijkheden sneller onderkennen en zo wordt ook voor westerlingen deze meditatie van fundamentele betekenis. Samen oefenen versnelt de meditatie-inspanning en maakt schijnbaar grote hindernissen betrekkelijker”.</p><p>Heel praktisch dus.</p><p>Het is inmiddels 1979 geworden als ik in het beeld verschijn. Maarten gaf toen lessen Integrale Meditatie in de Kosmos en in de Mozes en Aaronkerk in Amsterdam. Ik kwam in eerste instantie voor yoga naar de Kosmos, maar ik ging ook naar allerlei andere clubjes en naar lezingen zoals die van Alan Ginsberg (1926-1997). Mijn favoriet was het après-cursusgebeuren met drankje, trekje aan een joint en goede gesprekken. Toch ontbrak er iets, want ik kreeg ook op de Kosmos geen antwoord op mijn basisvraag: ”Wat doen we hier eigenlijk en waar gaat het om?”. Ik probeerde dat uit te leggen aan Gijsbert Broekhuizen, mijn yogavriend op de Kosmos. “Ga maar eens mediteren”, zei Gijsbert.</p><p>Op de zen-zolder van de Kosmos kon je een meditatieleraar kiezen. Nico Tydeman lag het meest voor de hand. Die bleek o.k., maar was toch niet degene die ik zocht. Toen naar Maarten Houtman. Een kleine man, kaal hoofd met een alpinopet en mooie heldere ogen achter een grote bril. Ik stelde hem allerlei vragen en kreeg precies de goede antwoorden.</p><p>Integrale meditatie op de zenzolder bleek een mix van lichaamswerk en zazen. Er werd wat gerold en gerekt met het doel te ontspannen. Dan zitten en lopen. Als toetje een praatje over waar het werkelijk om gaat. Die praatjes gingen er in als koek.</p><p>Mijn eerste vijfdaagse was in juli 1980 bij Mater Amabilis in Deventer. De coryfeeën waren Sjef de Roos, Hein Stufkens, Jet Leopold, Henk Theunissen, Jan Bank, Marie-lou Creighton, Gracia Schimmelpenninck, Epi van de Pol en nog een paar anderen. Epi was voor de eerste keer ingehuurd voor lichaamsoefeningen in taijistijl. Ook stond Truus Sym op de lijst die later in Arnhem zen gaf op het Stadspastoraat. Ik was stik-nerveus toen ik er heen ging. We werden om 5:30 gewekt en aten zonder praten.</p><p>Mijn tweede vijfdaagse in 1981 was in Bloemendaal, huize Thalatta. Daar ging mijn hart open. Heerlijke omgeving, alles zelf doen, koken, opruimen, etc. Nieuwe leuke mensen: Oscar Wibaut, mijn kamergenoot, Eva Wolf, Frans Spits, Kathy van der Hoek (de kok). Het management bestond uit Sjef de Roos en Ineke Veerman. Ik weet nog dat na afloop de kleuren rond het NS-station in Haarlem helderder waren dan ik ooit had gezien.</p><p>In 1982 vond ik het nog leuker in Thalatta, dat kwam vooral door Epi van de Pol en de verdieping van de taiji lessen. We leerden stukjes van de vorm met houdingen als “Hondje zoekt dennenappel” en root-ten met geheven armen. In september 1982 zat ik ook aan de voeten van Krishnamurti in Brockwood. Heel belangrijk voor mij.</p><p>Helaas, in 1983 gingen we naar het Spijk in Eefde met pater Bonenkamp. Het eten werd bereid door ongeïnspireerde nonnen. Dat was wennen. Wel verschenen er interessante nieuwe mensen: Rien Heukelom, Mayke de Klerk, Cobi (alter ego van Klaaske), Hein, Lodewijk, Leendert. Oude bekenden waren inmiddels Wiesje, Oscar en Jet.</p><p>Onze Lieve Vrouwe ter Eem in Amersfoort 1983-84 was een intermezzo. Ik herinner me een leuk gesprek met Mayke die toen nog student was. Daarna weer vele jaren Het Spijk in Eefde, maar ook andere zenlocaties zoals Casa Carmeli in Vogelenzang, Priorij Emmaus in Maarssen, Het DAC-Huys in Huissen, en later Mennorode in Elspeet.</p><p>Er waren ook maandelijkse bijeenkomsten in de weekends, eerst in de Kosmos, later op de Sterrelaan in Hilversum bij Epi thuis, nog veel later in de zendo van de Kraaijenhoffstraat in Amsterdam.</p><p>In 1985 werd een Stichting opgericht als structuur voor het meditatiewerk. De voorgestelde naam was eerst Stichting Zenhuis, toen iets als Levend Zen, uiteindelijk Zen als Leefwijze. Verder verscheen het boek Zen Notities Onderweg waar we de uitgever een steuntje in de rug moesten geven. Dat was voor het volgende boek, Tao-Zen, de weg van niet-dwang, niet meer nodig.</p><p>Op een lijst van 1987 voor de zevendaagse van Eefde staan Aloys en Eddy vermeld, naast vele oude getrouwen zoals Zr. Francisco, Rie Sipma en Wiesje Batenburg. Op een lijst van 1993 zie ik Rob en Ingrid staan.</p><p>Het lichaam is in de zen en zeker ook bij Maarten van even groot belang als de geest. We zien bij Maarten een duidelijke ontwikkeling in het lichaamswerk. Van het rollen in de Kosmos, ging het naar Taiji en naar Feldenkrais. In Maarssen waren er de lichaamsoefeningen van Nelie, waar ik een beetje kriegel van werd. Daarna volgden de feldenkraisoefeningen van Greet Wicart, altijd leuk. In 1986 gaan we taoistisch oefenen met Mantak Chia, met aandacht voor energiecirculatie, healing sounds en zoiets als iron shirt chi kung. Greet en Maarten doen daarna de oefeningen van Mantak Chia ook tijdens sessies.<br />Na het verschijnen van het boek Tao-Zen, de weg van niet-dwang in 1988 noemt Maarten zijn werk voortaan Tao-Zen meditatie. Intussen waren er door leerlingen allerlei groepen in het land gevormd. De mijne startte in 1987 in Arnhem en stopte in 2015. Maarten is een paar keer geweest voor de goede inblazingen.</p><p>In de jaren negentig werd ik toch nieuwsgierig naar de traditionele vormen van zenmeditatie zoals Soto-Zen. Ik ging daarom op pad voor vergelijkend onderzoek. Eerst naar de Tiltenberg waar ik een sesshin met Genpo (Dennis Mertzel) Roshi meemaakte. Ik vond het zitten en de stilte daar heel heilzaam. Bij een volgende sesshin was Genno (Catherine Pagès) Sensei zijn assistent en zij trok mij veel meer dan Genpo. Dat heb je met leuke vrouwen. Toen een week sesshin in de Noorderpoort bij Jiun Roshi, opvolger van Prabashadarma Roshi. Daarna ook weekends bij Ton Lathouwers, Chris Smoorenburg, Jeroen Witkam, Nico Tydeman. In Nijmegen Tetsugen (Bernie Glassman) Roshi ontmoet, dharma-broeder van Genpo Roshi. Ook heb ik jaren gezeten bij het Stadspastoraat Arnhem o.l.v. Hans Koenen (pater Jezuiet) en diens vriendin Truus Sym.<br />In maart 2012 heb ik Jukai gedaan bij Genno Roshi in Parijs. Mijn dharma-naam is Chemin de l’intime.</p><p><i></i></p><p></p><p>Maarten heeft een hele grote invloed op mijn leven gehad, vooral in de jaren 80. In de 90 begon ik mij wat losser op te stellen, maar tot zijn overlijden in 2011 was hij mijn leraar. Het was toen wel een duo-baan met Genno Roshi.</p><p>Ik heb Maarten in wat ik maar noem bijzondere zijnstoestanden meegemaakt en dat nam ik soms vele dagen mee. Soms zag ik hem licht geven en werd de lucht dik, warm en zwaar en kreeg je de neiging om in slaap te vallen of af te haken, maar dat wilde ik niet. Een keer op bezoek bij ons thuis overkwam hem dat en dat voelde ik sterk en duidelijk. Hij zei: ”Ik ben blij dat je er bij was, Ad”.</p><p></p><blockquote><i>Vlak voor zijn dood vroeg ik hem wie hem dierbaarder was, Durckheim of Krishnamurti? Antwoord: “Krishnamurti, omdat ik het gevoel had dat hij me lief had”.</i></blockquote><br />Ik heb heel wat pesterige vragen aan Maarten gesteld maar ik kan met de hand op het hart zeggen dat het een liefdevolle relatie was. Zijn invloed is gelukkig nog steeds aanwezig. Dank daarvoor.<p></p><hr />Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5675762147360153917.post-7112206129812215342018-04-10T20:21:00.004+02:002021-05-09T23:29:10.108+02:00Een reis terug in de tijd<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>NL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="276">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<style>
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:"MS 明朝";
panose-1:0 0 0 0 0 0 0 0 0 0;
mso-font-charset:128;
mso-generic-font-family:roman;
mso-font-format:other;
mso-font-pitch:fixed;
mso-font-signature:1 134676480 16 0 131072 0;}
@font-face
{font-family:"MS 明朝";
panose-1:0 0 0 0 0 0 0 0 0 0;
mso-font-charset:128;
mso-generic-font-family:roman;
mso-font-format:other;
mso-font-pitch:fixed;
mso-font-signature:1 134676480 16 0 131072 0;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0mm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
border:none;}
p.MsoFootnoteText, li.MsoFootnoteText, div.MsoFootnoteText
{mso-style-priority:99;
mso-style-link:"Voetnoottekst Teken";
margin:0mm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
border:none;}
span.MsoFootnoteReference
{mso-style-priority:99;
vertical-align:super;}
span.VoetnoottekstTeken
{mso-style-name:"Voetnoottekst Teken";
mso-style-priority:99;
mso-style-unhide:no;
mso-style-locked:yes;
mso-style-link:Voetnoottekst;
mso-ansi-font-size:12.0pt;
mso-bidi-font-size:12.0pt;
color:windowtext;
border:none;
mso-fareast-language:NL;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-size:9.0pt;
mso-ansi-font-size:9.0pt;
mso-bidi-font-size:9.0pt;
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
color:black;
mso-fareast-language:JA;}
/* Page Definitions */
@page
{mso-footnote-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0clip_header.htm") fs;
mso-footnote-continuation-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0clip_header.htm") fcs;
mso-endnote-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0clip_header.htm") es;
mso-endnote-continuation-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0clip_header.htm") ecs;}
@page WordSection1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;
mso-header-margin:35.4pt;
mso-footer-margin:35.4pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
-->
</style>
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standaardtabel;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0mm 5.4pt 0mm 5.4pt;
mso-para-margin:0mm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
color:black;
mso-fareast-language:JA;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>NL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="276">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<style>
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:"MS 明朝";
mso-font-charset:78;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:1 134676480 16 0 131072 0;}
@font-face
{font-family:"Cambria Math";
panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536870145 1107305727 0 0 415 0;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0mm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
border:none;}
p.MsoFootnoteText, li.MsoFootnoteText, div.MsoFootnoteText
{mso-style-priority:99;
mso-style-link:"Voetnoottekst Teken";
margin:0mm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
border:none;}
span.MsoFootnoteReference
{mso-style-priority:99;
vertical-align:super;}
span.VoetnoottekstTeken
{mso-style-name:"Voetnoottekst Teken";
mso-style-priority:99;
mso-style-unhide:no;
mso-style-locked:yes;
mso-style-link:Voetnoottekst;
mso-ansi-font-size:12.0pt;
mso-bidi-font-size:12.0pt;
color:windowtext;
border:none;
mso-fareast-language:NL;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-size:9.0pt;
mso-ansi-font-size:9.0pt;
mso-bidi-font-size:9.0pt;
mso-fareast-font-family:"MS 明朝";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-bidi-font-family:Helvetica;
color:black;
mso-fareast-language:JA;}
/* Page Definitions */
@page
{mso-footnote-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0:clip_header.htm") fs;
mso-footnote-continuation-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0:clip_header.htm") fcs;
mso-endnote-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0:clip_header.htm") es;
mso-endnote-continuation-separator:url("Macintosh HD:private:var:folders:1s:k43t17fs20jdvrs0p37r0whh0000gp:T:TemporaryItems:msoclip:0:clip_header.htm") ecs;}
@page WordSection1
{size:595.05pt 842.0pt;
margin:68.05pt 68.05pt 68.05pt 68.05pt;
mso-header-margin:35.45pt;
mso-footer-margin:35.45pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
-->
</style>
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standaardtabel;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0mm 5.4pt 0mm 5.4pt;
mso-para-margin:0mm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:9.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-font-family:Helvetica;
color:black;
mso-fareast-language:JA;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">‘Je bent net uit jezelf wakker geworden, de dag die komt is
nog ver weg…’</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%; margin-bottom: 6pt;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%; margin-top: 6pt;">Als ik de Taoistische energie-oefening[1] van Maarten Houtman doe, hoor ik na deze openingszin, even later </span><span style="font-size: 16px;">de volgende passage</span><span style="font-size: 16px;"> in</span><span style="font-size: 12pt;"> zijn gesproken instructie langskomen:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%; margin-bottom: 6.0pt; margin-left: 17.0pt; margin-right: 0mm; margin-top: 6.0pt; margin: 6pt 0mm 6pt 17pt;">
<i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">‘Je maakt nu de oudste reis van de
wereld, binnendoor, terug in de tijd, naar waar het begon toen je op aarde kwam
en nog niets wist, maar wel alles wilde leren kennen, op je gemak, zoveel als
prettig voor je was…’<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">De nostalgische toon van de woorden past wonderwel bij het
niemandsland tussen slapen en waken waar je je dan in bevindt, een relatieve
leegte – die anders snel opgevuld wordt door de niet-aflatende activiteit van
je dagbewustzijn, met zijn herinneringsfragmenten, slogans, hersenspinsels…<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Maar nu zijn de loomheid van de slaap en de onbestemdheid van
de nieuwe dag nog de heersende stemming, soms even onderbroken door de herinnering
van een droomfragment. Je bent weer de <i style="mso-bidi-font-style: normal;">tabula
rasa, </i>daar waar nog de stilte heerst van vóór het begin … die er altijd al
was, ‘toen je nog niets wist’.</span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEismnSoWlVFBdmqzDTKbDjHKryx5xra6CRKDUzAhFPyot2HHw3MVQXCaY3OAIE6VYlHTuxKvW7vPs7FgUfsM7Gxrbc2lDqwRHfIYer7nfLtRvQg44-ZSC6iO7FnObXFBq6d34Gsw-UZ-tig/s1600/afb9a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="360" data-original-width="225" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEismnSoWlVFBdmqzDTKbDjHKryx5xra6CRKDUzAhFPyot2HHw3MVQXCaY3OAIE6VYlHTuxKvW7vPs7FgUfsM7Gxrbc2lDqwRHfIYer7nfLtRvQg44-ZSC6iO7FnObXFBq6d34Gsw-UZ-tig/s400/afb9a.jpg" width="250" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-size: 12pt;">Uit die leegte komt bij Maarten ‘de wil om te kennen’ op – de
</span><i style="font-size: 12pt;">wens </i><span style="font-size: 12pt;">van bewustzijn…</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Hij zei er dan vaak bij dat het voldoende is dat opkomend proces
z’n gang te laten gaan, dat de mens met zijn kleine wil niet in staat is het te
stimuleren – de term zelf is al een te grote eer…<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Toch vraagt de kleine mens zich af: hoe kan die kracht <i style="mso-bidi-font-style: normal;">in mij </i>dan z’n weg vinden?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%; margin-bottom: 6pt;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Op een vraag hierover antwoordde
Maarten Houtman eens dat het de<i style="mso-bidi-font-style: normal;"> intentie</i>
is die het proces in gang houdt, ‘en niet meer dat heerszuchtige gedril’.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%; margin-left: 17pt;">
<i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">- Vraag: </span></i><span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Je
maakt tijdens de oefening een reis langs de inwendige organen van je lichaam, veronderstelt
dat dan niet dat je toch telkens even je wil inzet?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%; margin-left: 17pt;">
<i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">- Maarten: </span></i><span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Op
een bepaald moment raak je in een proces waarin je van het ene orgaan naar het
andere gaat, dat is niet iets wat jij voortdurend wilt. Dat onderscheid is er.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%; margin-left: 17pt;">
<i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">- Vraag: </span></i><span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Maar
als ik m’n wil uitschakel, val ik in slaap…<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 120%; margin-left: 17pt; tab-stops: 20.0pt;">
<i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 120%;">- Maarten: </span></i><span style="font-size: 12pt; line-height: 120%;">Dat
wil zeggen dat je je aandacht verliest. Dat is het eigenlijk, je bent nog niet
gewend aandacht te hebben zonder dat je het wilt.[2]</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Aandacht hebben zonder dat ik het wil… Dat lijkt moeilijk, ik
val in de vroege ochtend regelmatig onder de oefening in slaap…<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Maar anderzijds … wat een uitdaging! Het gooit wel je hele
leven overhoop… <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Zal het dan toch waar zijn dat een ‘eenvoudige leven’ je
daarbij helpt? En het verrichten van simpele handelingen, zoals het afwasje doen
hier aan m’n aanrecht…<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Daar zit ik dan, te ‘brainwaven’ achter de computer … <i style="mso-bidi-font-style: normal;">hou daarmee op!</i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 130%;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 130%;">Maar wie weet … als ik morgen de ogen opsla, ben ik misschien
wel uitgeslapen, glashelder.</span><o:p></o:p></div>
<div style="mso-element: footnote-list;">
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-bottom: 3pt;">
<span style="font-size: 9.5pt;"><span style="mso-bidi-font-style: italic;">[1] De adem- en
energieoefening uit: <i><a href="https://www.maartenhoutman.nl/tao-zen-meditatie/energie-oefening/" target="_blank">Aanwijzingen bij de Tao-zen meditatie</a>,</i> uitg.
Stichting ‘Zen als leefwijze’, 2001<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-size: 9.5pt;">[2] <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Ons tijdelijk
tehuis, </i><span style="mso-bidi-font-style: normal;">uitg. Stichting 'Zen als leefwijze', </span><span style="mso-bidi-font-style: normal;">2018</span>. Speciale uitgave ter gelegenheid van de <a href="https://zenalsleefwijze.blogspot.com/2018/05/viering-maarten100-op-5-mei.html">Viering 100e geboortedag Maarten Houtman</a></span></div><div class="MsoFootnoteText"><br /></div>
</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0